Ngeih Nei Lo Mizo

India ram pum kan inthlang a, BJP leh a ṭanrualpuite chuan hneh takin sawrkarna an la a. Sawrkar nghet tak a ding dawna hriain India ram mipuite kan lawm hle niin a lang. Kan thla pawh a muang hle. Sawrkar hmasa Manmohan Singh-a kaihruai sawrkarah khan mipuite kan thlamuang lo tihna a ni lo va, kan lawm lo tihna pawh a ni hek lo. Sawrkar nghet a han ding ta hrim hrima kha tu party siam sawrkar pawh ni se mipui kan lawm a ni.

BJP prime minister candidate Modi-a chuan amah an lawmluh nia tel ve turin India hmelma kumhlun nia kan hriat Pakistan Prime Minister Nawa Sharif-a chu a sawm ta tlat mai. Chu chuan khawvel a barakhaih a. Maktih pawh a hlawh hle a nih kha. Modi-a chu ṭhenawm ramte nena inremna duhtu angin miin an hmu a. Hei hi India tan chuan a lawmawm a, a chhuanawm hle a ni. Prime Minister office a luah aṭanga rei lo tê-ah Bhutan ram a tlawh nghal a. Chumi hnu lawkah External Minister Shushma Swaraj-i pawhin ni hnih cham turin Bangladesh a tlawh bawk a. Lei sipai hotu ber pawhin remna kawng zawnpui turin China tlawh a tum mek bawk. Sawrkar laipuia kan hruaitute chuan ṭhenawm ramte nen thlamuang taka awm an duh tih tawngkam mai ni lo, thiltihin an tilang a. Remna hi an ngaipawimawh a, a zawng turin an feh chhuak fo mai.  

Remna hi a hlu a, a nuam a, a man pawh a to hle a ni. Mizoram kan en ve thung chuan kan ṭhenawm tumah ngeih kan nei lo niin a lang. Kan thenawm ramte chu sawi loh, kan rama awm ngei ngei hnam tenaute pawh hi kan ngeih lo. Kan chunga an sualzia hlir hi kan sawi kan sawi mai a. An chunga kan sual vena lam erawh chu kan hre ṭha duh lo hle; kan hre thei lo a ni ber mai. Cachar phai vaiho nen kan inrem tak tak thei lo. Kan inmamawh tawn em avangin kan inhlau tawn a, boruak chhia kan siam ngam lo chauh a ni. Tuikuk nen kan buai reng a, kan inrem hlei thei lo bawk. Tu thiam loh zawk nge chu ka hre pha lo va, ka sawi tum pawh a ni chiah lo. An thiam loh vek chu a nih a rinawm bik chiah lo a ni.

Khawchhak lama kan unaute rilru kan tina hle bawk. Mizoram an ngaihzia leh an lunglenpuizia te a hmun ngeia han hmu tan chuan an khawngaihthlak khawp mai. Kan ṭhenawm rama Mizo hnam hrang hrang awm, Mizoram ngai ngawih ngawihte hi Mizoram an ngaih ang tluk bawka Mizoram laka rilru na an tam ka ring a ni. Heng kan vela Mizo hnam peng hrang hrangte tan hian pa chan kan chang thiam tawk lo niin a lang. Kan khing tawk em em mai.

Mizorama tlawmngai pawl ṭhenkhatin Mizo hnam peng hrang hrang min huikhawm an tum dan hi hnam tenau zawkte tan chuan a ruk takin a hlauhawm hle. Kan tih anga an tih loh emaw, kan ṭawng thluk anga an thluk loh emaw chuan rilru dang pu turah kan ngai a, rinhlelhna mit nen kan thlir a, kan bulah an tlangnel tak tak thei lo a ni. Mizo hnah thlâk hnam tenau zawkte chu an identity humhimsak a, venhimsak ahnekin chutiang kawnga hmalatute chu chibing rilru pu tia puhin khap kan tum zel bawk. Chim ral hlautute hian hnam tenau zawkte chim ral kan tum a ang khawp mai.

Chhim lamah sawn ngeih theih miah loh; remna siampui zawnga vawikhatmah kan la dawr ngai loh an awm bawk. An pun chak dan ngaihtuahin ngaimawh loh chi lah a ni hek lo. Mahse tumah kan pem phei peih lo va. Sawrkar hnathawk transfer-te pawh loh theih loh avanga kal hram hram an ni hlawm a. Va pem chilh chu sawi loh, a zin pawh kan va zin ṭha peih lo a nih hi. Aizawl aṭanga Chakma pung chak lutuk ngaimawha iak iakho hi sawrkarin sawn phei dawn se kan kal hreh hlawm hle ang tih hai rual a ni lo. Tichuan kan awm peih lohna rama awm peihte chungchang saw eng tin nge sofa dup nuam taka thu chung hian kan va rel fel ang tih hi ka ngaihtuah ṭhin a. Ka bangbo thei khawp mai. Haw hawa va nawr tur chuan kan va kal peih fur ang; mahse chu ringawt chu a tawk lo; kan hawsan hnu lawkah an khat leh nghal mup ang. Awm chilh peih a ngai. Kan peih hlawm si lo. Mizo khualbuk va satute pawh kha an pem phei peih hauhin ka ring lo.

British sawrkarin khawvel a awp theihna chhan kha chu London, Liverpool etc., khaw nuam tak tak atanga khawvel hmun kilkhawr ber bera an in-transfer theih vang a ni. Mizoram hmar lama mite chuan Lunglei kan pel hlei thei lo va, ralkhat atangin kan awm ṭhat peih lohna hmuna awmte chu kan tawng kan tawng mai a ni ber. Kan awm peih lohna hmuna awm peihte saw ral khat atang hian va bauh va bauh mah ila engtikahmah kan hnawt chhuak lêk lo vang.

Ram leh hnam humhalh hi a ṭha e. Mahse he thupui tha tak hian hnam dang hmuhsitna leh rinhlelhna-ah min hruai thui lutuk ang tih a hlauhawm hle. Chim ral mai mai theih anga inzirtirna leh inngaih rengna hian mahni inrintawkna a tibo va, hnam dang mi a rinhlelhtir a, hnam dang hmuhsit leh tihduhdah kha ram leh hnam humhalhna kawng khatah min ngaihtir thei bawk a, chu chuan kan khawlai hi hnam dangte tan a tiralṭi em em thei a ni. Mizoram, a bikin Aizawla vaiho kan en dan leh kan huikhawm tum dan ang hian India ram khawpui danga Mizo awmte khu lo huikhawm tum ve se kan va phun nasa dawn em! Kan tih ang chiah hian tise chuan misual, sakhaw zalenna palzut, hnam tenau hnuaichhiah an ni ang a. Keini erawh chu Mizo kan ni a, kan thiltih apiang hi a dik a ni tawp mai; chu chu kan rilru a ni.

Remna siam tur chuan engemaw chan huam ve a ngai. Keimahni duh dan ringawta hnam dang rem kan tum chuan kan chheh vela mite nen hian engtikahmah kan inrem dawn lo. Kan chheh vel hnam tenau zawkte leh lian zawkte nen kan inrem theih loh chuan kan ram hi ram nuam a ni thei lo vang. Keimahni tho hi a hrehawm titur chu kan ni. Pu Rokungan hnam dang hmusit mai lo va, ṭhiana siam tura min sawm ang khan kan vela hnamte nen hian inrem ang u. ◊Δ◊