Mipate Hi Hnam Darthlalang Kan Ni

Juda paho chuan a uirê lâi an man nu pakhat chu Isua ke bulah an rawn nam tlu hnawk a. An ngaih dan chuan he nu hian an khawtlang chauh pawh ni lovin an hnam pum pui a timualpho a, denhlum tlâk a ni. Mipui chu an zi hulh hulh a. An innêk nulh nulh bawk a. Thenkhatte phei chu an pawr khawp mai. Uire nu chu a sam mehkawlh a, a mualpho thei ang bera siam phawt a, den hlum an duh a ni.

He mite rilru hi Isua chuan a hre chiang ngang mai. An zinga mipa tam zâwk chuan an KS rawn man chu hun remchang hmu se an mutpui ve duh tho vang tih pawh a hai lo va. Hun remchang an hmuh loh avanga mutpui lo, tha awm ve ta mai mai an ni hlawm. Pa valai thenkhat an rawn pawr viau nachhan phei chu chu nu uirena chhan ai mahin a bawlhhlawh zâwk awm e; chu nu chu a ruka an lo it ve ngawih ngawih, an chan ve loh avanga tihmualpho duh lek an ni. Tin, Isua chuan chu nu chu amah chauhin a uirê thei lo tih pawh a hre chiang ngang mai. Mahse chung Juda paho chuan tu nge a uiretu lam an ngaihtuah lo; hmeichhia chu hmeichhia a nih avangin an khawtlang a timualpho a, engti kawng pawha hrem phû ngawih ngawih hmuhin an hmu a ni.

Juda paho leh Mizo paho hian inanna tak kan nei. Sual dan inangah hmeichhiate chu an mualpho ngawih ngawih bik a. Hnam dang nei rau rau-ah hmeichhe hnam dang nei chu ram phatsan bik ngawih ngawihin kan hmu bawk. Hmeichhe chungah kan thikthu a chhe em em a. Kan thikthu chhiatna chhan tam tak hi chu keimahni chak lohna thup nân a ni fo lehnghal.

Incheina chungchanga kan rilru put dan pawh hetiang deuh tho hi a ni. Kan nulate hi kan hnam incheiin inchei se, puan bih ngei se kan tihna chhan tam tak chu kan thik vang lek a ni fo. Kekawr an hâk hian engemaw titak, han sawifiah mai theih loha rilru nawm lohna kan nei a. Kan hriat miah lohin mipaho hian engemaw thik kan nei tlat a, kan sawi thiam si lo. Tichuan kan rilrua awm thikna chu kan thiam dan berin kan lan chhuahtir a. Hnam thil chhuanlama hmangin hmeichheho chu puan bih turin kan nawr kan nawr ta mai a ni.

Tih tak takah chuan hnam mualphona leh hming thatna chu mipa chungah a innghat lian zâwk daih asin. Mizo hmeichhiate hian an kekawr zawng zawng paihin puan bih vek pawh ni se Mizo paho hian sawrkar sum kan ineirûk siak a, tih tak takna nena hna kan thawh peih si loh chuan kan hnam hi a zahawm thei chuang lo va, a ding chhuak bawk hek lo vang. Kan kawngpuite hi a enkawltu mipaho hian nuam takin siam thei ila, power lama kan intodelh lo lutukte hi he lama a mawhphurtu paho hian sukiang thei ila, ei leh bara kan intodelh lo lutuk te hi mipaho hian titâwp thei ila, kan khawpui ber Aizawl tâwt lutuk leh in sak dan mumal lo lutukte hi mipaho bawk hian titâwp thei ila kan hnam chu a mualpho lo mai ang.

Thailand rama nawhchizuar tamzia chu khawvel hriat a ni. Khawthlang tlangval rualte chu Thailand ramah hian ‘sex tour’ neiin an han zin hul hul thin an ti. Mahse an khawpui Bangkok nawmzia leh changkanzia chu a kal apiangin an sawi bang thei si lo. Duhleh hmeichheho chuan nawhchite chu lo zuar mai mai ang hmiang; mipain an ram chu a nih dan tur ang takin an enkawl tha a, ram changkang tak leh entawn tlâk tak a ni tho mai. Nawrhchizuar an tam avangin tu nge Thailand ram hmusit? KS an tam tih mai maiin Bangkok-a kan bazar châkna a tinêp lo. An mipaten an zir chhung chuan khawvel hian a hmusit ngawt thei tlat lo a ni.  

Ram tin deuhthaw-ah sâp nula awm khaw lo tak tak hmuh tur an awm zel. India ramah pawh hian khawpui lian deuh leh tuifinriat kam nuam deuhah chuan sâp nula nawhchizuar niawm tak tak an tam mai. Chung nula awm duhdah tak takho vang chuan tuman sâp kan ngaihnêp phah lo. Chutianga an awm duhdah em em chung pawha kan hmuhsit ngam miah lohna turin an chunga awm an mipate kan zah tlat a, kan hmusit thei lo a ni. Sâp nulate chuan an phenah  Churchill-a te, William Shakespear-a te, Charles Dicken-a te, Francis Drake-a te, Isaak Newton-a te, Horatio Nelson-a te, Duke of Wellington te, Alexander Fleming-a te, Charles Darwin-a te, David Beckham-a te an neih bâkah mipa rual thawhna Cambridge University leh Oxford University te an nei a. Chuvangin an nulate chuan tâwt deuh deuhin kekawr lo ha mah se khawvel hian kan hmusit thei tlat lo.

Japan nulate chu Aizawl khawlaiah hian rawn rui chhum hmawk pawh ni se an mipate chu khawvel thilsiamna company lar ber ber Honda, Toyota, Mitsubishi, Mazda, Suzuki, Yamaha, Nissan, Canon, Nikon, Fuji, Sony, Panasonic, Toshiba, etc dintu an nih miau avangin kan hmusit thei chuang lo bawk.

Juda nulaho pawh lepler ve hlea sawi an ni thin a. Tak tak a ni em phei zawng ka hre pha ve lo. Mahse an ni pawh an mipate avangin khawvel hian a hmusit thei chuang lo. Juda hmeichheho chuan an phenah politician ropui Ben Gurion-a te, Henry A.Kissinger-a te, Menachem Begin-a te, Simon Peres-a te, scientist ropui Albert Einstein-a te, Niels Bohr-a te, Carl Sagan-a te leh Sigmund Freud-a te an neih miau avangin han ler kawh ve deuh ṭhin mah se khawvel hian kan hmusit tak tak thei lo a ni.

Mizo mipaho erawh chuan kan chak loh thup nan hmeichhia kan hmang fo. Ngun takin hnam hrang hrang chanchin han zir ila hmeichhia avanga hnam ding chhuak sawi tur an vang viau awm e. Khasi-ho khu hmeichhe lalna a ni a, anni chu an hmeichhiate avanga ding chhuak emaw, mualpho emaw, boral emaw pawh lo nise hmeichhia an lal zâwk miau avangin a awm viau mai. Keini erawh chu mipa lalna ram kan nih avangin kan hnam mualphona leh mualpho lohna te, kan dinchhuahna leh kan boralna chungchangah mipain mawh kan phur tam zâwk a. Chuvangin a chak loh zâwk leh awm nêm zâwk hmeichheho chunga tuan fo lovin mipa hian mawh kan phur ngam tur a ni.

A dik tak chuan mipain kan zir phawt chuan hmeichhiate chu lo awm eu ve deuh mai mai pawh ni se (a tha e tihna ni lovin) Mizo hnam hi a mualpho dawn lo va, a boral hek lo vang. Mizoram hian hmeichhe puan bih ringawt aiin mipa rinawm, pa taima, diknaa tang ngam, eirûk aia dik taka rethei ngam mipa a mamawh zâwk daih a ni. Chutiang mipa chu ni hlawm ila Kolkata, Mumbai, Delhi tih ang vela kan nula pahnih khat rui let mai mai avangin Mizo hnam hi tuman an hmusit ngam lo vang a. Kan nulaten kekawr an hâk avangin Mizo hnam hi a boral mai mai hek lo vang.

Hetia ka sawi avang hian hnam din chhuah nan hmeichhia an pawimawh ve lo ka tihna chu a ni lo; mipain mawh kan phur nasa zâwk ka tihna mai a ni. Hmeichhe incheina avanga Mizo hnam hi a mualpho a, a zahawm lo va, a boral dâwn a nih chuan Mizo mipate hian inen lêt kan mamawh hle tihna a ni. ◊◊

Thu Belh:

Pune ka awm lai khan thil tam tak ka zir chhuak a, ka awm tawh loh hnu-ah pawh ka awm laia kan thil tihdan ka thlir letna atangin thil tam tak ka zir belh.

Pakhatna-Mizo tlangval tam zawk chuan hnam dang bula awm kan thiam lo hle. Kan thiam lo lutuk khan anmahni sawisel leh relah kan tlak a. Hmuhsitah te hial kan ramtangin ka hria a ni.

Pahnihna – Hmeichhe lakah kan thikthu a chhe khawp mai. Hnam thil chhuanlam

a hmangin nula hmeltha deuhte lakah thikthu kan tichhe nasa. Nula hmelchhe deuh, kan ngaihzawn duh hauh loh turin hnam dang an ngaihzawn chuan kan haw hauh si lo.

Pathumna – Hmeichhe tam tak chuan hnam dang ngaihzawn kha class riauvin an hria niin a lang. Hnam dang ngaizawng thei nih kha eng tin emaw ni, changkang deuh hleka hriatna an nei emaw tih tur a ni. An hnam dang ngaizawng duh khan thiam inchantir nan Mizo mipa sawiselah an ramtang ve tho mai. Vai mipain min care, min duat, tih ang reng vel kha an chhuanlam fo. Mizo mipa hian hmelchhia chu kan duat ber zawkin ka hre si.

Palina – Mipa tam tak chuan sap tawng emaw, vai tawng emaw an thiam lo hle a. Hnam dang an kawm tha peih bawk si lo va. Tichuan intih Mizona lamah an kal ta vak mai a. Chu chuan hmeichhe lakah thikthu a tihchhiattir a, hnam dang sawisel leh ngaihnep lamah an kal phah a. Mahse chungho, vairama inti Mizo em em site chu Mizoramah an inti vairam kal haw em em si.

Pangana – Fate hre chiang lo nu leh pa kan tam hle tih a lang bawk. Fate hi rin an lo awl em em a, sual thei lo deuhthawa dah te pawh hi thil awm thei, awm mek, awm zel tur a lo ni.

Parukna – Lehkha kan inzir taimak hleih khawp mai.

Pasarihna – Vairam nuam ti tam takin nuam an tihna chhan an hre vek lo, a hria intite pawhin kan hre dik vek lo. Kei chuan kan rilru a zalen em em mai kha nuam ka tihna chhan niin ka hria.

Pariatna – Mizoram aiin vairamah ngaihzawng neih a nawm zawk hmel khawp mai.

Pakuana – Kan zir chhuah hnu-ah kan inthlau hlawm hle.Δ