Visa Dil leh Kohhran Pawisawi Lo Dâwt

      

      Kum 2005 May thla khan Kolkota-a US Consulate office-ah visa dilin ka zu kal ve a. Zêp nâk emaw, ka awmna kohhran ten min phuar phah em lo ang a, kawrchung haa neck-tie buhtlei tia zet awrhin Bible nen pulpit tlângah rinawmna thute chu ka lo sawi ve zut zut \hin a, mahse hemi tum hi chuan patling puiin chhûn pachangah inchei zuarin dâwt ka zu sawi ta zuah zuah mai a nih chu; kohhran khawmpui chhim tum ka ni lehnghal! Mahse zêp thu lovah chuan \awngkam hnih khat – ‘I sponsor hi i chhungte an ni em?’ tih zawhna, ‘Ni lo’ tih ang vel mai mai kha maw le. Tichuan visa chu ka hmu emaw, hmu lo emaw, ka haw chho ang a, chhungkaw worship-naah fate chu ka la han zilh veleh dâwn tho chu a ni phawt mai a!

   

Ni e, ram dang kal tur hian dậwt chanve leh dậwt hlang sawi han sawi mai te, pawisa neih loh pui nei anga pass book lem siam te, in leh lo nei lo pui nei anga insawi te, inneih certificate lem siam te, inneih thawmhnaw nena thlalak der te, kohhran lehkha dik kim chiah lo thlenga siam pawh awl tê a ni. Dâwt document hmanga ram dang palaite kan bum theih hlauh chuan Pathianin kan \awng\aina a chhang a ni mai a. Chutianga dâwt tam fê sawia zin hawte thusawi chu a la nung fû tho a ni mai thei. An kal dâwna an dậwt sawi avang khan an thusawi a nun loh phah em ka hre lo va. Pathian hla sa tura kal zaipâwl member-te pawh dâwt an sawi avanga an zu zai tui loh phah emaw, an zâi boruak a nun loh phah emaw kan hre lo. Ramdang palai hmâa haw leh ngei intiamtute lahin an thutiamte chu nawhchizuar thutiam tlukah pawh an ngai zui si lo.

Chumi rual chuan dâwt sawi lova ramdang kal ni tin sâng têl, a Zo a vâi an awm; mahse kei chu ka ni lo. Kan in leh lo enin ka inring tâwk lo va. Ka nihna ang anga mi hmachhawn tur khan ka huaisen tâwk bawk si lo va, rilru nuam vak lo chungin dâwt chu ka zu sawi ta mai a ni. Dâwt pahnih khat sawi vanga vanram kâi lo tur kan nih chuan ka kâi dâwn lo chu a ni phawt mai. Pathian hnenah ngaihdam han dil vak dawn ila, tih leh hunah ka la sawi leh duh dâwn emaw a ni awm si a, chutia sim tumna tak tak nei si lova ngaihdam dil chu min ngaidam duhin ka ring bawk si lo va, ka la ngawi ta mai mai a ni.

A hmuna dâwt ka zu sawi chu thu hranah dah ila, kha dâwt pahnih- khat lek sawi tura ka inbuatsaih dân mawlh kha a nia sawi tur tam chu – ka neih loh pui nei anga lan tumin thiante pawisa ka hawhsak dan te kha sawi tham a awm.

Tin, ka tum angin consulate chu zu bum fuh ta mial ila \awng\ai chhânna-ah ka ngâi hial dâwn tihte ka ngaihtuah neuh neuh a. Chu bâkah khatia dâwt tlêm tê sawi tura thla hnih emaw lâi ka inbuatsaih dan kha min vengtu vantirhkohten engtin nge an lo chhinchhiah ang? Hriat châkawm tak chu a ni lo.

Khami nia visa dil ve dangte kha chu fel hmêl tak tak an ni a, dâwt pawh an sawi ve kherin ka ring lo. Sakhaw hrang hrang Muslim te, Hindu te, Sikh te, Buddhist leh Jain ni awm tak takte kan ni nuaih a. Kei, kristianah pawh a intih duhtui ber, thingpui no khat lek pawh in duh lo, zawlnei nei kohhran inti ngat hi a daw tam ber ka zu ni em a sawi theih miah loh. H.T.Sangliana’n (IPS.Rtd), “Dâwt ka sawi ngai lo titu chuan dawt a sawi a ni,” a tih kha a dik ngawt mai – dâwt ka sawi ngai lo ka tih chuan dâwt ka sawi tihna a ni ang.

Mi interview tu chuan min han en thuak a. Ka hawiher enin an rama zunram zu thiar ve em atan chuan min la iai deuh a ni ang chu – mene mene tekel… ‘bûkin i awm a, i tling ta lo,’ min han ti a. Ka dâwt sawia chunga Pathian malsawmna ka dil zawng zawng chu a thlawn ta der mai le. “In president khu kan Tochhawng pui a nia, a campaign lâi pawh khân….”  han tih mai theih a ni bawk si lo. Chumi zan chu ngaihzawng te pasal neih zan ang mai a nia; nuam lo tak a ni. 

Tun hnu hian ka ngaihtuah a. Mi visa dilte chuan dâwt an zu sawi ve kher lo vang. Kei erawh chuan dâwt chu ka sawi ngei alawm; a tam lo tih chauh a ni. Sawrkar hna dilten certificate lem hrang hrang thehlûtin Pathian malsawmna dil sela kan haw ngawt ang. Pastor emaw, kohhran upa emaw an nih phei chuan kan haw lehzual ang. Chutianga mahni tualchhunga inti rinawm viau si chuan Vairengte ka zuk pel dêk dêk a, ka zu daw ta chiam chu a ni si a (chiam tih lêmah tawngkam hnih khat lek ani ka tih tawh kha, sâp tawng ka thiam nal vak loh avangin ka daw tam hman lo zâwk pawh ani maithei). Ka tih ang khan Aizawlah hian miin contract hmuh nân te, sawrkar hna hmuh nân te, sumdawn nan te dâwt sawi sela, document dik lo pui pui siam sela, nupui pasal nei lo pui nei angin insawi sela ka sawisel zut zutin ka ring.

Mahse chumi tlukpui tho chu Vairengte thlang lamah chuan inthiam lohna em em pawh nei lovin ka zu ti duh tho si. Hlawhtling ila Pathian malsawmna-ah ka ngâi ngei dawn si. Ka dâwtsawina kha US Consulate office a nih vangin ka zu inthiam châwp mai mai a ni ber a. Zêp thu lovah sim ka tum leh tum loh pawh hi ka la inhre chiang chiah lo lehnghal! Chu tak chu ka dik lohna lâi chu a ni. Mahse lehlamah chuan mi ṭhenkhatin Burma refugee anga inziak lût tura min thlêm fiamna erawh ka hnar thei hlauh thung; ve tlat mai a! Thingsulthliaha piang leh seilian ka ni tlat.

Hetianga pastor leh tor lo, evangelist leh lis lo, sawrkar officer lian atanga KS thlenga dâwt thuhmun kan sawi tlan duhna hmun hi a ‘Grik \awng chuan’ han tih mai tur ka hre lo va, eng \awng emaw chuan a awm ngei ang mawle,’ te ka ti ta vel mai mai a nih hi.◊◊