Jona Thawnthu leh Mizo Rilru



  

   Zawlnei Jona chu Pathianin an hmêlma kumhlun Assuria khawpui Ninevi khuaa thu va hril turin a ti a, mahse Jona chuan Tarsis khaw lamah tlanbo a tum thung. Pathianin a tir lui. Jona chuan Ninevi khaw sualzia chu a hre chiang a, chhandam ni ve tlâkah pawh a ngâi lo. Va kal se an lo vawhlum duh maiin a ring a, chuvangin an thlarau boral tur kha a vei lo va, pawi pawh a ti lo mai thei a ni. A kal hreh ngang mai.

Jona’n Ninevi khua a hmuh dan leh Mizo mipui tam zâwkin Silchar phâi vâiho kan hmuh dan khu a danglam vak lo. Khung lâi vâihote khu chu kang hluah mai se kan lawm zâwk hial mai thei a ni. Pathianin Mizote min hmangaih ang bawkin khung phâi vaihote khu a hmangaih ve tih pawh kan pawm phal lo deuh mai awm e. Dholai leh Bagha phâi pheia tirhkoh zu nih chu khawchhak lam ram changkang leh Europe khawmualpuia missionary nih âi chuan kan châk lo deuh mai thei a ni.
Kei ngei pawh hi Kolasib Bial Danial Pâwlho khuan Pathianin Jona a ko ang deuh khan ‘Nang tlâwmngaiin Silchar phâi phei Ninevi-ah khuan chanchin ha hrilin zu awm ta che. Hlawh pêk tur che kan nei lo va, mahni i intum chawp a ngai ang,’ min ti se (Jona khan thla tin hlawh a neih ka ring lo va), chutihlai chuan New York Tarsis kalna tur thlawhna ticket hum ran bawk ila, khawi lam nge ka pan zâwk ang? Sawi thui lo ila kan mualpho lo a ni mai.
Mahni mimal, mahni vêng, mahni khua, mahni kohhran leh mahni hnam chauh Pathianin  hmangaih bik riauva hriatna te hi Jona rilru nen khan thuhmun reng a ni. Jona kha Mizoramah hian awm ve se vâi curfew puan te, vâi hnawhchhuah leh vâi sumdawng hnen aanga pawisa khawn te a uar ve viau mai thei.
Jona chuan an hmêlma Ninevi khua chu Pathianin a hmangaih ve tih lam reng reng a ngaihtuah lo; khaw sual hrem tlâk hmuhin a hmu a. Sim ve tlâkah pawh a dah lo. Mahse Pathian chuan Ninevi khuaa mite chu Juda mite a hmangaih ang thovin a lo hmangaih ve reng si. Pathian hnam thlan inti ngat Jona erawh chuan Pathianin Ninevi khaw mite sualna a han ngaidam mai tur chu a thik a, tlai bân dawn têpa rawn thawk ve chauhten anni tukhuan eikham aanga thawk tawhte hlawh zât, Pathian ngaihdamna an han hlawh ve ringawt tur leh chhandam an ni ve ringawt tur chu hriatthiam harsa a ti bawk a ni.
Mi vantlâng neih loh nei thei bik nih nuam tihna hi mihring ze pakhat a ni. A mi naran neih theih kan lei vea chungah âiin mi neih ve loh kan neih hian nuam kan ti zâwk a, kan lâwm zâwk bawk. Mi naran kal theihna Silchar kal âiin Delhi kalin sawi nuam an ti a. Hong Kong kalte phei chuan sawi tur an ngah lehzual ngei ang. Hong Kong kal haw âiin USA aanga rawn hawten chaw eia sâwmtu an ngah zâwk bawk.

 Chu rilru chu sakhuana-ah pawh hian a lang chhuak nasa. Mi kohhran neih theih loh nei thei nihte hi kohhran tin nuam tihzawng a ni fo hin. Hnam thilah pawh a ni tho. ‘Tlawmngaihna’ hi hnam dangin nei vea kan hriat loh avangin sawi nuam kan ti. Keimahni mimal heuh hi Pathianin min hmangaih bikin kan inhria a, kan vêng chu mi vêng âiin nuam kan ti a, kan kohhran chu kohhran dang âiin Pathianin hmangaih zâwkin kan hre leh a, kan hnam ‘Mizo’ hi Pathianin hnam dang âia hmangaih zâwk hmuhin kan hmu leh a. Chumi rilru inchhâwng chho zel aang chuan Silchar leh a chhehvel khu kan thlir a, a kang khu en kan tum leh mai hin. Hei hi Jona rilru kha a ni.    
Phâi vâiho, a bikin Silchar phai  vâihote khu Pathianin Mizo min hmangaih ang bawkin a hmangaih tih hi pawm harsa kan ti em? London Tarsis lama kal nge kan châk Bagha Bazar phei Ninevi-a tirhkoh zu nih? Mizo kristian tam zâwk hi chu Jona âi khan kan ropui bik lo mai thei a ni.
Ninevi khaw sual sim khan an sim tlai khan vawksa leh thiang lo dang reng reng an nghei nghal em? An hun lâia Israel fate tih angin Pathian hnena inthawina tur ran an talh nghal chur chur em? Sawma pakhat an pe nghal ruih ruih em? Jona thusawi an hriat aanga Sabbath ni hmasa ber chuan inkhawm turin an inchei nghal sup sup em? An hnam hmuhsit Juda sakhua-ah inpein an tihdan zawng zawng an zawm kim vek em  tihte hi Bible-in a chhui lo. A lan dan chuan sual thupha an han chawi dêk dêk kha hmangaihnaa khat Pathian chuan heng thil an tih leh tih loh pawh hi a nghâk hman lo va; an tihdâwn leh dâwn loh pawh a zâwt hmasa lo, a ngaidam hmiah mai a ni. An zinga tam tak kha chu tunlâi revival camping chhuak ang tho hian a hnu thla hnih khat lekah an tlu leh lovang tih a sawi theih bik miah loh. Chung mite pawh chu Pathian chuan hrem ta nge a tichuang lo.
=awngkam chuan ‘Pathian hmangaihna chuan lei leh van a khuh zo’ te chu han tive hin mah ila pulpit kan chhuksan rual rualin ‘keimahni,’ ‘kan chhungkua,’ ‘kan vêng,’ ‘kan kohhran,’ ‘kan khua,’ ‘kan hnam,’ ‘kan ram’ rilru bawk hi kan pu leh hin. Kan tlangval laia Mualphêng tlangval Sawma thusawi an sawichhawn ka hriat chu (tunah chuan a tlangval tawh hauh lo vang), “Kan khua-ah chuan ‘Isua a lo kal dâwn,’ kan ti a, zan tin kan inkhawm a. Mahse Keifâng ka zu kal chu a lo ni reng reng si lo va,” tih hi a ni.
Hmânah pawh thuhrilna lam hawi TV program ha deuh mai kan promote chiam a. Mizoram zim tê, khaw 700 vela khaw 30 pawh khuh zo lo kha khawvel tâwpna chhinchhiahna ni awm takin kan sawi a, kan sawi phur tawlh tawlh a, kan program-in Pathian hmangaih ve tho hnam dang a khuh phâk lohzia te, entu an tlêmzia te, a en phatu tam zâwk tân pawha a fiah loh dan te kha kan hre phal tawh lo va. Keimahni kan phur pheng avang khan hnam dang chhandam loh tam tak la awmte Pathianin a hmangaihzia leh a la nghah peihzia lah kan ngaihtuah pha hek lo. Hetianga mahni phur pheng avanga khawvel hi boral mai se tihna rilru hi Jona rilru ka ti mai.
Amarawhchu hetia kan sawi avang hian ringtu piangthar hain vanram a beisei a, a nghâkhlel a, khawvel hi tâwp se ti a, a Chhandamtu tawh thuai thuai a châk hi a dik lo kan tihna chu a ni si lo. A lo kal lehna chu kan nghâkhlel ngei tur zawng a nia lawm. A nih dan tur anga kan nghâkhlel lutuk lo hi kan chak loh phahna a ni fo hin nghe nghe a. Mahse heta ka han sawi duh tak zâwk chu kan nghahhlelh dan khan hmasial lutuk lo se tih a ni mai,  chu chu a tâwk viau awm e. 
Engpawhnise khaw sual burû Ninevi meuh pawh hmangaih thei Pathian chuan a miten an tisa mamawh zawng zawng an lamna Silchar phâi vâiho khu a hmangaih em em ang tih hi a rinhlelhawm loh. Tunah pastor kan dah ve ta a; kal ve thei lo mah ila i awngaisak tal ang u.

A Kar Awl Laklawh Hnawh Khahna
Pu Buanga leh Zosaphluia te pahnih Mizoram rawn chuang chhuak tur chanchin kha a ngaihnawm ngawt nia. Bangladesh leh Tripura-ah te khuan Mizorama rawn chhuah tumin an cham reng a. Cachar-ah khuan kumpui linglet an nghak ngat ngat peih bawk a. An la naupang hle chungin an tuar a chhel khawp mai. Chutah an dam lo fo bawk a. Mi seh na thei rannung a tam a, malaria a tam bawk a, an taksate chu rannungin a she vual tettut mai a ni awm e. Chuti chung chuan an beidawng duh hauh lo.
Hun engemaw chen an nghah hnu-ah Mizoram lama kal chu an phalsak ta a. Tunlai kan sakhaw rawngbawltuten sawmna chi hrang hrang an dawng a, duat sa loha an lo duat ang hi an ni lo. An kalna tur Lushai Hill-a mite chuan an sawm lo chauh pawh ni lovin lo thah hial pawh an pawiti lo mai thei zawk a ni. Silchar leh Sairang inkara harsatna an tawh ringawt pawh kha ngaihnawm tham a ni. Luikam phairuang buk kara sapui an keu chhuah nawlh nawlh te pawh a awm hial a ni.
Aizawl an thlen hnua an tawrhchhelzia leh an dinhmun khirhzia te pawh sawi tur a tam mai. Khatiang mi inpete zara malsawmna kan dawn nasatzia hi sawi uar lutuk a awm thei lo vang.




Comments

Popular posts from this blog

KA LO TAWN VE - REMRUATI

NUTHLAWI THIANGHLIM

Ka Tlin Ta Ngang Lo Ve