LAWMNA TUR HLIR A LO NI

         

MLA term khat a han zawh leh meuh chuan ka chhûngte pawh an beidawng ta a ni ang; tuman nupui nei turin min nawr peih tawh lova, min \ha en ta mai mai a ni ber. Choka bangrel thlang lama sam dumna bûr ruak ka tlarte chu fawng thum zet tur an ni tawh a. In hnuai kila ka mangai pheikhawk bun hlui vawm khawm pawh buara khat a tling hial tawh ta ve ang. Ka tute ho lah chuan ‘Ka nu, ka putea hi tu berin nge enkawl ang che u,’ tiin ka ûteho chu an lo zawt chhen tawh mai a. ‘Kan inhnuai pindan pakhat hi tiruak tawh mai ila,’ lo ti tawk an awm; beidawng tak an ni.

Kan tleirawl chhuah hlima kan nula rim ve \hin fateho lah chu sikul hran din tham zet an ni tawh a. A hnuhnung lam fa pakhat phei chu kum thum kal ta khan OD-in a thi nghe nghe a. A \hen chu sipaiah \angin vawi engemaw zât an rawn chhuti leh hman tawh a ni.

Mahse chutianga nei tawh reng reng lo tura chhungte leh khawtlang pawhin min ngaih tawh hnu leh bus chuan nikhuaa \halai hovin \hutna min ken sap sap hnu chuan eng tin tin emaw ni khawloh khak tak meuh meuhin tleirawl tlahlang pakhat, a bum nuam tâwk vel tur leka la tuaitir tê chu thlêm leh vau fawmin thiante zârah ka han sual chhuak ve mial a. A hming mai mai phei zawng a ni.

Chutia a hming mai maia nupui ka han nei ve mial chu miin awih harsa an ti a. Thoma anga mit ngeia rawn hmuh tum, ka nâk rawn zen tum kher lah an tam narawh; hmuhnawm thlira mi thlir tum lah chu an rawn insehmur ang tuau tuau a. Ka chhungte phal mang lo chung chunga ka kawm \hin, ka thlavang hauh tura ka ngaih \hian henkhat Dr Ramnghaka (Mizoram Healthcare) te lah chuan ‘Kan zirna a\ang chuan hetiang hmeichhia hian pasal an duhtui lo deuh zel’ ti ang dawn dawnin min lo sawi a. Machâma of Tlungvel piangthar testimony sawi ve lahin ka nupui nei ve chu khawvel hun hmawr tawhzia entir nana sawi luh phêt a lo tum bawk a. Chaltlang Marama te lai lai khian ‘Tunlai hmeichhe makzia hi chu!’ tiin an fanute zilh nan ka nupui hmuh ve chhun liau liau chu a lo hmang râwl nen; mak tak an ni. Engpawhnise \hiante zinga thar hmâ pâwl Lalmuana ten an fate university marksheet an khalh chul fê hnu-ah 'A for apple' a\angin kan han \an ve hnu hnawh dâwn chu a ni phawt mai.

A hming mai maia nupui nei chuan a hming mai maiin fate ka han nei ve a; a zaia zai chhuah ngat lehnghalin. Damdawi in kan chhuah zân atangin pa ko a rim \an. “Ka che thei miah lo a nia aw” tia nu berin bang lam a hawi nghut tawh chuan tihngaihna a awm lo. Kawng ruh ri tuarhin fatir chu ka han pawm chhuak ve \u \u a. Chutah chhuat lâiah chuan pên zât chhiarin nau kan han awi durh durh a. Pên zanga, zaruk, zasarih, sangkhatah rilruin Salvation Temple kan thleng chho va. Dawrpui lamah kawi pheiin Chanmari kawn kan thlen phei meuh chuan nautê pawh a lo chhing siar siar a. Chaltlang chhuk, Bawngkawn nena an inkar kawng chanve kan thlen meuh chuan a mu nghet ta. Chutah nu ber tihharh hlau em emin kan han mut \hum \hum a. Chumi zawhah thâwm dim fahranin khum sir lehlamah mut hmun kan rem ve ngam \awk a ni.

Ka han chhing ve siar siar a. Mumang lamahte phei chuan pa pangngai ni ve awm takin sâpramte ka lo zu fang ve a. White House lang thei ngeia thla lâk ka tum lai tak chuan nautê chu a rawn harh leh a. Rang fahranin ka tho thurh a. A ngâi têin kan inawi leh. Chutiang reng reng chuan zan tin hun kan hmang chho ta mai a nih chu. Mahse tlangval laia exer la \hang kha ka ni bawk a, chutiang mai maia hah chi ka ni lo. Nau awih mai maite zawng a hahthlâk loh êm! Nau awih tur nei lo tamzia leh nau awih tur duh ngawih ngawih, doctor leh \awng\ai dam thei pan ka hriatte chu nau awih pah chuan kut zungtang thliak meuhin ka han chhiar a. A chhiara han chhiar râlah chuan an lo tam phian lehnghal. Chung mite dinhmun ka ngaihtuah chuan a hming mai mai mah nise nau awih tur ka han nei ve hrim hrim leh tlaivâr dawn dawna ka awi thei chu ka lawm ta em em mai a ni.

Nu berin ka che thei lo a tih miau chuan “I che thei,” tihngam ni suh. Chu bâkah kan hmuh ve chhun liau liau kha a ni miau va, a lung tihawih loh chu sakeibaknei hahum ai pawha ka hlauh a ni. Tin, khum laizawl atanga tihtur a sawite chu ti duh lovin lo hnial ila boruak chhe zâwk a thleng lo vang tih a sawi theih loh va. Chu chu ka thil hlauh ber a ni bawk si; thih hlauh vang erawh a ni bik lo. Zan lama nau zun leh êk zawng zawng chu zing thawh veleh lawm takin bath room lamah ka pawm lût tun tun a. Chutianga mahni fate zun leh êk khum puan su thei tura ka dam te chu ka lawm a ni. Hriselna hi a va hlu em! Nâu tuamna vâipuan nêm mai mai pawh su thei lo hian hrisel lo ila khawvel hi a hrehawm dawn mang e!

Tin, kei hi tleirawl chhuah atang tawha thil ho mai maia inrawlh duh lo mi hi ka ni vei roh a. Chuvangin hêng in chhûng  khawsakna thil, in hmun lo ram thu-ah te, fate zirna lam te, ei leh in bâkah in chhung bungraw lei tur chungchang mai maite hi chu inrawlhna thamah ka ngâi lo va. Hetiang thila kan nu rawtnate chu ihe lovin ka pawm thiam zel a. Chu chuan kan nupa nun pawh a tihnawm phah a, kan inhau ngai lo reng a ni. Nupa tam tak inhauhna chhan chu hetiang thil tê tham tê têa pa ber an inrawlh fo vang hi a ni tih ka hre reng a. Chubâkah hetiang thil tê thama pa ber inrawlh ngâi lo tura nupui remhria ka nei pawh hi lawmna tur hlir a lo ni.

Kan nu pawh hi naupang tê e tilovin pasal te zai ngai thiam tak a lo ni hlauh mai a. Hei hi ka lawmna belhchhahtu ber pawh a ni. Engtin nge Middle East-ah remna tluantling a awm theih ang tia ka rawtna point pangate chu min pawmpui thlap a. Irag indonaa USA sawrkar thiltihdan tha lo nia ka hriatte chu dik a ti a. Ram rethei North Korea angten ralthuam an tuak ve vak thin tha ka tih loh dân ka sawite chu a thlâwp tlat a. Tin, tualchhung politics thila ka ngaihdan ka sawi reng reng min hnial ngai lo. NDA sawrkar atanga UPA sawrkar thlengin an thiltih tha nia ka hriat leh an kalsual dawna ka hriatna lai ka sawite chu min ‘Amen’ pui thei zel a ni.

Hetiang taka min thlawp thiamtu nupui ka neih avang hian ka lawm a. Chuvangin sawi tawh ang khan heng thil tênâu, in chhung khawsak thila a rawtna han zawmsak ve chu ka bat liau liau-ah ka ngâi a. Midang lo inrawlh pawh ka phal lo. Hetianga tihtur fel tak kan insem avanga kan nupa kan inngeih phah thei hi ngaihtuah chian poh leh a lawmawm a ni lawm ni?

Tin, a hminga fa nei ve ta chuan duhthute pawh kan sam ve \hin. Fanute zarah makpa officer, puzawn te duat thiam, kohhran leh khawtlang ngaihsan tham lawiha ineiru milian thiam bawk, farnute leh nu leh pate laka nupui chhan ngam, chawlhni tûk apianga puzawn te in chuangkai zat zat thei kan la nei ve ang a. Makpa officer eirûk zâr zovin kan in te pawh hi kan zauh belh ang a. Kan lirthei duhzawngte pawh kan la nei ve thei ang chu. Amarawhchu ka fanu hian vanduaithlak taka vâi a neih chuan tumah hriat lohin Rum Pum  nen ka lawmsak ang a. Ka ngâwi hmak ang. Sâp a neih hlauh erawh chuan ropui taka lawmsakin bawng ka talh ang a, ram leh hnam humhalh kum puangtute sâwmin media lam mite nen kan ri hep hep ang. An inneih atanga rei lo tê-ah in ka saktir ang a, ka luah hleuh mai dawn a ni. Ka insawi thei teh ang chu. |ul miah lovah sâp naupang kaiin sapram bag nen ka bazar nelh nelh reng mai dawn a ni.

Tin, fapate ka la nei ve a nih chuan fapa fel tak, nupui te laka nu leh pate chhan ngam, kum nga dana puzawn te bathlar rap ve zauh zauh thin ni rawh se. Fapa fel zârah mo fel hmel\ha, mahni in lam chuang kai sek lo, pasal nu leh pa duat thiam, inngaitlawm tak, taima tak, a tawk chauha kohhran bel thiam neih ka inbeisei bawk.

Ka fapa chuan sual tin reng bul zû hi han haw em em phawt mai sela, a bâk chu a fel vek a ni mai. Tlâwmngai pawl eng eng emawa a inhman peih a, kohhran thawhlawm lama a pawk hle phawt chuan a khawsak dan leh a hlawhte chu engang pawhin inphû lo se kan khawtlâng hian a dem phal dawn chuang der si lo! Chutih hunah meuh chuan kristian rama CBI koh luh a \ul kher lohzia leh hnam mualphona a nihzia sawi a lo nuam tawh ang a, chutiang lam hawia miin titi an vawr apiangin state dang sawrkar hnathawkte hlêmhlêt nasatzia leh Mizorama mi corrupt kan tihte la ei tlêm zâwkzia ka sawi zut zut thin ang. Chutih hunah chuan kan nupain duh leh Hong Kong vel mai maiahte khian fapate eirûk zâr zovin kan han bazar nelh nelh mai dâwn a ni.

Eng pawh nise heng ka duhthusamte hi dam rei nghah thil an la nih hlawm avangin tunah chuan nâu i han awi mu leh phawt ang hmiang.

-      He article-a ka telh ka \hian \ha; duh tawka ka fiam ngam Lalmuana leh Clement H.Lalrochama (Machama) te chuan mual min liamsan ta. Ka va ngai \hin em aw!