Thu Mu Hnu: Nilai Zan Thupui

          

Kum 2002 Presbyterian kohhran Nilai Zan Thupui zet kha zawng, a ropuiin titi a ti tam teh e. Anmahni kohhran chhunga mite pawh an inbeih tawk em avang leh an inbeih nat em avangin kohhran dang mi leh sa lo inrawlh ve kha ṭul lem lova ka hriat avangin ka insûm a, mi rilru a dam deuh tak hnu hian kan sawi ve dawn a ni. Chutah pawh a Nilai Zan Thupui ngawr ngawr sawi tum ka la ni chuang lo.        

Kha boruak a vung lai khan office-ah te, barzar-ah te, city bus-ah te leh khawhar inahte kan sawi luai luai mai a. A bikin Presbyterian mi leh sa dik tak ni siin kha ti em ema an mi chhawr lai Pathian hriakthih an han deuhsawh duh kha mak ka lo ti em em mai a. Revd Chuauthuama khan engpawh lo tisual palhin kohhran mite ngaihdan ni chiah lote pawh lo ziak ta nise kha ti tak maia mahni pastor te an han sawisel a, thu mai ni lova a lehkhabu hial an han halsak kha chu ralkhat atangin ka lo lainat ve hle a ni. Nilai Zan Thupui haltute khan Thlarau Thianghlim tirha hal an ni ang em? An hal hnu khan Thlarau Thianghlim pawlna chang zuiin an rawngbawlnain a nun phah lehzual ang em? Kei zawng ka ring lo.

          Tin, a pastor puiten a thlavang an hauhsak awm ka hre mang lo kha mak ka ti hle bawk. Rawngbawltu ṭhenkhat phei chuan mipui an fuihpawrh lek lek zawk emaw chu tihtur a la ni ta dah a. Nilai Zan Thupui do zawnga mi lehkhabu ziak, mahni rawngbawlna hming tilang meuha thuhmahruai lo ziahsak an awm phei kha chu  an va ṭangrual lo em a tih loh theih loh a ni. A dik tak chuan pastor-te leh upa hote hi sawrkar hnathawk dangte ai pawha inlungrual tur leh inṭan ṭham a, inhmangaih dial dial tur ni zawk awm tak, hna thuhmun vuanah chuan an inlungrual lo ber emaw tih tur zu ni a. Hei hi Presbyterian pastor chauh pawh an ni lo, kohhran dang pastor-te pawh hi han bel chiang ila an lo ṭangrual lem lo khawp mai.

          Khati tak maia a pawl lian ber mipuiin an rawngbawltu chhuanvawr âr chuk tui lo khawpa an chhuah khan pastor-te dinhmun a tihniamin pastor-te zahawmna pawh a tinep lo thei lo va, chu chu a ram pum tan hian a pawi thei a ni. Kan sakhaw rawngbawltute meuh pawh khati khawpa kan zah lo a nih chuan tute hi nge kan zah ang? Zah tur leh rin tur kan neih tawh loh chinah chuan insiam ṭhat a har tawh hle ang.

          A lehlamah chuan khati khawpa insawisel nasa leh boruak sâng khan pawl inawpna a tibuai pha lo hle niin a lang a. Chu tak chu an fakawmna leh pawl tênau zawkin kan tlûk lohna niin ka hria. Kohhran tin hian kan chai tawk harsatna kan tawk ṭheuh a. Chung harsatna chuan a memberte puitlin leh puitlin loh dana zirin nghawng a nei ṭhin. Presbyterian kohhran hi Mizoramah chuan an tam ber a, an upa ber bawk a. Kum tin hian mimal lungawi lo engemaw zat chuan chhuahsan ve reng ṭhin mah se (pawl tinin chutiang mi chu kan nei vek a)hmunpui lam nghawr nghing khawp meuh buaina chu sawi tur an nei lo khawp mai. An hnu daiha midang rawn chhuak inawp khawm hlei thei lo tamzia ngaihtuah hi chuan fakawm tak an ni.

          Tin, a pawl lian fâl ber, huhang nei ber an ni bawk a, pawl dang hi chuan tum hranpa em em si lo hian kan lo entawn nasa khawp ṭhin mai. Keimahni kalphung pangngai leh keimahni thu leh hla ringawt hi chuan kan inawi tlei zo lo fo ṭhin. Heng revival team, revival hla bu, camping, hmeichhe inkhawm, hmeichhe khawmpui, buhfai ṭham, ṭawngṭai khâwl etc..te hi a lar zualte chu an ni a. Tunah hian praise & worship a lar ṭan leh ta. Kan phur poh leh kan entawn nasa a ni mai. An zirtirna zawm lo pawhin heti khawpa an kalphung kan entawn nasat avang hian Presbyterian kohhran miin an rawngbawltute an ngaihsan a, an rawngbawltute pawh ngaihsan tlâka an awm chuan a ṭha zawngin Mizoram pum a nghawng thei a. Chuti ni lova an nin an berampûte an ngaihsan loh a, âr chuk tûi lo khawpa an chhuah chuan kohhran rawngbawltu hrim hrim ngaihsan lohna thli a tleh ang a. Chu chuan eng kohhran mah a zuah lo vang. A nghawng pawi turzia chu kan hre thei mai awm e. Chulam hawi chuan ani kum 2002 Nilai zan Thupui kha lo thlir ve ni.

          Tin, Nilai Zan Thupui phêk khat pawh chhiar lo, ral khat aṭanga lo tawng ve ta chiam lah kan tam. Da Vinci Code duh lova press release meuh siamtute zingah hian a bu chhung thu sentence khat pawh chhiar lo an tam zawk daih law’m maw chu? Mahni kohhran mite sawi a nih loh avanga awih loh chana inchang hrim hrim kan tam bawk. Pawl tlêm ho zingah chu chu a nasa lehzual em ka hre chiah lo. A la urh deuh phei chuan mi pawl pastor sawi a nih phawt chuan, ‘Isua nu chu Mari’ pawh tise kan awih hreh hial ta ve ang.

          Mizote hi a ziak ang anga Bible pawm tur tia râk tam ber leh Pathian fak nasa ber hnam kan ni awm e. Mahni ṭanhmun sawh ngheh nana Bible chang duh lai lai thur chhuak a, a rau ber ang maia sawi thei lah kan ngah. Nu pakhat pawhin “Khuangtê leh lâmin amah chu fak ula,” (Sâm 150:4) tih châng hi zawm ngei tur a nihzia uar takin a sawi vei hlâwi hlâwi a. Chuti khawpa a ziak ang anga Bible pawm inti chuan Paulan hmeichhia chu “mahni ina thawktua awm tur te,.…” (Tita 3-5), “Hmeichhiain thu awih tlatin ngawi rengin zir rawh se…..hmeichhia zirtir zawng ka phal lo…..ngawi rengin awm rawh se,” (1 Timothea 2: 11, 12) a tihte chu a zawm leh duh teuh lo mai.

          Nilai Thupui 2002 ziaktu nen hian Pathian Thu lama kan ngaih dan inang lo tam hle mah se mi duhzawng a ni em tih ringawt ngaihtuah lova dik nia a hriat huaisen taka a kal pui zel ngam (Ka Kal Zel Dawn) hi ka fak lo thei lo va. Bible ziak kan pawm dan inang lo tam tak hian kawng danga ka ngaihsanna tur a dal hek lo. Hetiang mi hi Mizo, miin fel min ti lovang tih hlau reng renga mi tihlawm tumho hian Pathian thu-ah chauh ni lo, tlawmngai pawl kaihhruaina-ah te, ram hruaina-ah te leh chhungkaw enkawl chungchangah te kan mamawh ber a ni. Kan tlawmngai pawl hruaitu tam zawk chuan mahni ngaih dan pawh sawi ngam lovin, “Kan pawl ngaih dan chuan.…” kan ti dûk dûk ngam chauh a nih hi. Chutianga mahni ngaih dan sawi ngam lo va pawl ngaih dan sawi thei nihte chu kan la inchhuan phah emaw ni? Kohhran rawngbawltute pawhin mipui tam zawk duh dan a nih phawt chuan an mimal ngaihdan mai maite chu an dah bo thei khawp mai. Sawrkar hruaitute phei chuan mi tihlawm an tum luatah ṭha nia an hriat pawh an kal tlangpui ngam hauh loh hi. Chuvangin miin an sawisel luai luai hnu pawha “Ka Kal Zel Dawn” tingam mi huaisen kan nei hi Mizo fate tan chuan a thlamuan thlâk tak zet a ni. Kal zel rawh se.