ADVENTIST NUNPHUNG LEH INCHEINA




“…hmeichheho pawh inthlahdah lo leh inbel lutuk lovin, thuam inchawih tâwkin inchei sela.” I Tim 2:9
            “Kan incheina chu tlâwmin mawl hle mah se tha tak, mâwi tak, inkhawmnaa hâk tlâk ni rawh se. Mi hmuha mâwi tur ringawt aiin a tlo tur ngaihtuah ni sela.” Thalaite Hnena Thuchah, pp. 279,280
Incheina hi mimal zalenna a ni. Chu zalen hmang chuan eng mi nge kan nih kan tilang thin. Hemi chungchangah hian thuril pui pui sawi ka tum lo va, tum pawh ni ila ka hre hek lo. Mi beisei loh lam ka sawi dawn. Bible châng leh zawlnei ziak tam tak tarlan a, tute emaw khen zeuh zeuh ka tum lo bawk.

Incheina Hi Culture A Ni
            Incheina hi culture-in a keng tih kan hre tur a ni. Hnam hrang hrangin incheina (traditional dress)  kan nei hrang theuh a, kan mawi tihzawng a inang hek lo. Mahse Pathian chuan kan hnam incheina ang theuh hian min hmangaih a, min pawm thei tih hi hriat tur a ni. Keini hnam tlêm tê, India hmar chhak kil, Vairengtê leh Parva inkâra awm uihum lekte mâwi tihzawng ringawt hian Pathian chuan keini aia hnam ropui zawk leh tam zawkte incheina hi a teh lo vang tih hi pawm hmasa ila. Chumi rilru atang chuan kan sawi zawm zel ang.

Sik Leh Sa leh Eizawnna Avanga Incheina Danglam
            Kan chenna boruak lum leh vawh dan inan loh avangin khawvel hnam hrang hrangte inchei dan hi chawhrual chi a ni ngawt lo. Eskimo ram vâwt lutuka awmte leh Bihar phâi khaw luma mite inchei dan a inang thei lo va, ruahtui tamna rama mite leh thlalera awmte inchei dan a inang thei hek lo. Tin, eizawnnain a mamawh ang zela inchei a tul thin. Lonei mite leh office-a thawkte incheina chu inang turin kan beisei thei lo vang.

Hausak leh Retheihin A Hril
            Hausa leh rethei incheina a inang thei lo va, inang tura beisei chi a ni hek lo. Hei vang hian ‘A hautak lo zawnga inchei’ tih pawh hi ramri kham thiam har tak a ni. Mi hausa tana hautak lo kha mi rethei tana lei phâk loh a la ni thei si a. Thingtlâng atanga Aizawl kal tam takin ‘incheina a sâng’ an tih pawh hi anmahni level atanga an teh vang a ni fo. Mi retheiin ‘a incheina a sâng’ kan tih mi hausa chuan a sum neih dan atanga a intehin inchei tlâwm a lo inti em em thei a ni. A dik tak chuan kan sum neih dan atanga teh chuan Aizawl pa hausa tam tak aiin thingtlang miten an thawh chhuah atanga incheina tur pawisa an hman percentage hi a sâng zâwk ang.

Hunin A Hril
            Incheina hi thil inthlâk reng a ni. Sam tihkir atangin a pawh ngil culture-ah kan lût a. Kekawr tlâng zuih atangin a tlâng parh em emah; chuta tangin a zuih mawi tâwkah kan lût leh a. Mipa lu buk atangin beng lang vaha meh kawlh culture-ah kan lût leh bawk. Hman deuha miten mâwi an tih kha tunlai mite tân chuan nuihza siamna tham ni.
            Hetiang hi thil awm dan a nih avangin huai deuh deuha ngaihdan zim tê sawi ngawt chi a ni lo. Rilru zâu tak put tur a ni. Mahse kan rilru a zâu tur a ni tih avang hian lep ler taka inchei te, bengbeh, ngûn, hi leh zungbun tih ang rengte hi a pawi lo tihna a ni reng reng lo. Hengte hi chu kan tih loh tur chiang sa a nih avangin sawi ngâi lo law law-ah ka dah deuh hial zâwk a ni.

Kan Inchei Dan Tur Chu
            Kan inchei dan tur tlângpui nia ka hriatte chu hetiang hian a hlawma henin han sawi ila.
A.     Tlâwm Tak leh Mawl Taka Inchei Tur
Kan incheina chu mahni intihlar tumna lam leh chapona lam hawi ni lovin mawl tak leh tlâwm tak ni rawh se. Heta mawl tak tih hian ‘hing’ lam a kâwk lo tih hria ila. Kan incheina chu tunlai ve tâwk tak, mahse lang nalh tak leh smart tak ni rawh se. =hing deuh deuha inchei loh tur.

B.     A Faiin A Thianghlim Tur A Ni
Kan silhfen chu a faiin a thianghlim tur a ni. Hei hi hrisel nan pawh a tha. Thawmhnaw awp deuh deuh inbel chin loh tur.

C.     Mahni Sum Lakluh Mil Tâwkin
Mahni sum lâkluh mil tawka inchei thiam tum ila. Mi hausa deuh chu an neih tâwkin lo inchei sela. Keini a nei lo deuhte hian sawisel kher lovin kan phâk tawka inchei thiam ila. A tua mah mah inteh fet lutuk loh hi a ha a ni. Tin, thawmhnaw reng reng hi ‘man to lutuk lo nise’ kan tih rual hian a tlâwm lam ngawr ngawr zawn pawh hi a ha ber chuang lo. Thawmhnaw man tlâwm lutuk chu a chul hmâ a, to deuh lei aiin a hlâwk lo daih theih a ni.

Thalai Chauh Lo Pawh
            Incheina ka sawi hi halaite tân chauha sawi ka ni lo. Nu leh pate pawh kan inchei tur a ni. =halaiho âia inchei uar a ulnate pawh a awm. Nu phei chu pasal te tana mit la taka awm thiam a ul hle. Pasal te tana hmuh nuam hliah hliaha (chhangchhe chunga kan tih phâk tâwkah) awm tur a ni. Lipstick, powder, hnawih rimtui etc., te pawh a mâwi tâwka inhnawih ve tur. Inbual fai ngun a, pasalte tana ngaihawm hliah  hliaha awm chu in pasal te laka in duty-ah ngâi rawh u. Kan taksa kumkâr zawng zawng tifaiin kan hâte pawh kan nâwt uluk tur a ni. Pasalte bulah rimchhe deuha mut loh tur.
            Tin, pa pawhin taksa hi vawng fâi ila. Inbûal taimâ ang u. Nupuite tân bula mut hrehawm khawpa thlan rim nam vung vunga mut te hi chin loh a ha. “Rimtui” hian hmangaihna a chawm lian a, rimchhia erawh chuan inngaihzawnnate pawh a hnawt iau thei a nia. Kan ka chhûngte hi vawng fai ila. Kan bula mu hnâi ber kan nupuiten kan bula mut nuam an tih phawt chuan nupa nun a nuam lo thei lo va, chu chuan a ha zawngin chhungkaw nun a nghawng thui hle thei a ni.
            Zûk/hmuam tih loh hian dârkâr hnih khat lekah kâ hi kan lo hmûam rimchhe thuai a. Invên fê loh chuan mi tân a hnawk thuai hin. Hei hi zûk leh hmuam hat lohzia campaign tiharsatu a ni. Inchei nalh zuar mah ila kan rimtui loh chuan miin min ngâisâng thei lo; necktie leh suit nalh deuh nena thâwk uih vung vungte hi a inhmeh lo a ni.
           
Kan Lifestyle Lam Thung
            Adventist –ho chu zûk leh hmuam tilovin mi inkhawm loh ni-ah kan inkhawm a. Hei hi Mizoram mipui nâwlpui min tawmpui loh kan lifestyle chu a ni. Hei lo hi kohhran dang, kan Mizo pui ve bawkte min awmpui loh lifestyle kan nei em? Adventist-te lifestyle ni tura duhthusamte chu hetiang hian han sawi ta ila.

  1. Ei leh In
Mizo chuan hna kan thawhin ni khatah chaw vawithum kan ei thin. Zing lamah tam tawk ei a ha. Chhunah tlêm deuh, tlai lamah phei chuan tlêm lehzual ei hi pumin a ngeih. Sa âiin thlai ei tam ila; a bikin thei ei uar tur a ni.

  1. Tui
Zing thawh hlimah daikal a, tui tam tâwk tak in tur. Nilenga kut hnathawk tân a ul lehzual. Chaw ei lâi erawh chuan in loh tur a ni. Tui in tam hian ka rimchhe tur te, lu na tur te, pum na tur te a vêng a. A hatna hi kan sawi sêng lo a ni ber.

       3.Mu Hmâ La, Zing Tho Hmâ La,  Insawizawi Rawh
            Hmâ takah mut a, hmâ takah thawh thin tur a ni. Nasa taka insawizawi kher lo pawhin boruak thianghlim tam tawk hip tur ringawt pawha thawh hma a ha.

        4. A Eng Lam Zawnga Thil Thlir
            A ha lam zawnga thil thlir thiam mi nih hi kan lifestyle ni vek thei se a va nuam dawn em! In khata cheng heuh heuh pawh sawisel tur zawng mi chuan nilêngin sawisel tur an hmu mai a. A zawng lo erawh chuan hlim takin ni an hmang liam ve tho va. Hun hman inzât rau rauah an nun a innawm hleih khawp mai. Khawvel mihring hi inang pakhat mah kan awm lo va, chu chu Siamtu min duan dan a ni. Hei vang hian kan duh ang diak diak chuan engmah a awm thei lo tih hriat reng tur; awm thei ta se a hat pawh a ha hek lo.  

       5. Taimâkna
            Kristian thalaite chu duham si lovin kan taima em em tur a ni. Pathianin hnathawk turin min siam a, chuvangin kan thawh phâk tawka piang phur taka thawh hi chanchin ha nen a inmawi a, a Pathian thu bawk.

Ngaihtuah Zui Tur:
1.      Incheina hian eng chen chiahin nge thlarau lam nun a khawih?
2.      Adventist thalaite inchei dan tura kan duhthusam chu engnge?
3.      Eng tin nge chaw ha thlai leh thei kan ei tam lehzual theih ang?


Comments

Popular posts from this blog

KA LO TAWN VE - REMRUATI

NUTHLAWI THIANGHLIM

Ka Tlin Ta Ngang Lo Ve