Mizoram University leh Mipui Rilru




          Mizoram University din a nih dawn khân Mizo mipui hian beiseina sâng tak nen kan lo thlir a. Khawi khua-ah tak dah ang maw kan tih rilruk deuh reng lâiin Tanhril ram a lo remchang hlauh mai a. Tu khua leh vêng mahin  chuhpui enah kan en lo. Khawi hmunah pawh awm se university ha tak a nih kha kan duh tawk mai a ni ber. University tâna phal taka ram petu, compensation cheng khat pawh beisei lova mahni ram lo pe phal Tanhril mipui pawh ralkhat aangin kan lo fak a, kan ngaisang a. Compensation atchilh Mizo fate hming chhiatna leh mualphona pawh khuh zo dawn hialin kan lo ring a, kan chhuang a ni. Midangte entawn atan example-a hman kan pawh kan duh; mahse tuna tan chuan compensation lam chu sawi thui lo ila.
         


MZU din a nih dâwn lai vêk khân Cenral University nge ha ang state university tihah mipui kan inhnial a. A tâwpah pawisa ngah zâwk Central sawrkar chuan enkawl hneh zâwk dâwnin kan hria a, Central University kan thlang ta a nih kha; ka hre sual lo vang chu maw?
          University neih fuh leh fuh loh hian hnam zahawmna leh zahawm lohna a hril thui thei hlê a ni. England ram chu Oxford University leh Cambridge University a neih avangin khawvel hian a hmusit thei lo va. Heng university pahniha a khawi emaw zâwk zawka kal ve phâk nih hi kan châk bawk; kan kal pha ve lo va, kan kal lo a ni mai. Mizo zingah Revd Chuauthuama chuan Cambridge University a zu dâi bik a, kan awt hle. Mi chung-chuang, mi vantlang tihtheih loh ti theiah kan dah a. A lehkhabu ziak leh chanchinbua a thuziahte kan enin a zir chhuahna uni-versity pawh a chawimawi a, chuvangin Cambridge University chu Revd Chuauthuama vang ringawt pawh hian Mizo fate chuan kan dah hniam thei lo a ni.
          English mite chu khawvela University lar ber ber pahnih neitu an nih tlat avangin khawvel hian kan hmusit thei lo. Sap tal pawl mai mai, university-a lût pha miah lo leh lehkha thiam ni lem lo pawh kha zirna in ropui neitu hnam an nih miau avangin chutiang nei ve lo Bangladesh mite ai chuan an zahawm zâwk daih bawk.
          Pune-a kan awm lâi khân Pune University kha kan paltlang fo va. A hmun hmâ te chu zâu kan tiin kan ngaisâng hin hle. Zirtirtu henkhat kha an sawi danin thiamna lama India ram mai ni lo, khawvelah pawh lar phate kha an awm nawk avangin zahawm kan tithei hle. Astronomy leh computer science lama an hnathawhte khawvel hriata an han puan phei chuan keini a engmah ni lo, âk zâthnih hnuai lam, university-a kal lo pawh khan chhiar nuam kan lo ti ve a. Pune khua a tizahawm a, a khaw mite pawhin an chhuang hle a ni.
          Mizoram University a din tirh khan Mizo mipui za zela 99 âia tam hret turte hi chuan kan rap pha dâwn lo tih kan inhre reng mai. Mahse chuti chung chuan MZU zârah hnam zahawm, kan chhehvel state-te pawhina an hmuhsit theih miah loh niin MZU zârah kan hawi sâng ve ang chu kan ti a, beiseina sâng tak nen kan thlir a. MZU mualphona chu Mizoram hnam mualphona a ni a, a hming mawina leh hming thatna chu Mizoram hming mawina leh hming thatna a ni tiin kan lo thlir reng thin.
          Mahse mipuiin chutianga beiseina sâng tak nen kan lo Tlumtea thlir lai chuan zirtirtu lak chungchangah te, exam result chungchangah te leh sport chungchangah te a mualpho fo mai. Tunah pawh LDC lak dan tih vel mai maiah an buai leh ta. Hei hian beiseina sang tak nena lo thlir rengtu Mizo mipui, engtik lai maha university rap ve miah lo tur leh a hmuh pawh hmu pha ve miah lo turte thinlung hi a tinain a tibeidawng a. Zirna in sâng zawk ngaihsanna a tibo ang a, mithiam degree sang pui pui neite hi an hnung lamah kan nuih ru mai mai ang tih a hlauhawm ta hle mai.  
          Vice Chancellor kal chhuak ta Rai-a a rawn awm dawn khan Mizo ngei dah se tiin zirlai pawl henkhat khan an nawr a. A dik tak chuan a hming chu kan sawi ri dawt lo naa tuna kan Vice Chancellor hi kan kâwk deuh niin a lang. Zirtirtu-ah pawh Mizo ngei duhsak ni se kan ti a, thiam inangah chuan duhsak ngei awm pawh kan ni. Amarawhchu university tichhe khawp chuan regional riltu, mi tam takin thliarkar rilru an tih hi pu lo ila a ha awm e. Zirtirtu atan Mizo ngei kan duh pawh a dik tho. Mahse kei chu tithei ve dâwn ila ka fate chu Revd Chuauthuama ang hian Mizo zirtirtu awm miah lohna Cambridge university-ah emaw, Oxford university-ah emaw ka dah chak hle thovin ka ring. Chu chu ka fate zirtirtu atana Mizo leh Mizo lo ka thlir ve dan chu zu ni tlat a!
          Inchim ral chungchangah pawh hian MZU zirtirtute chungah hi chuan thikthu tichhe lo deuh ila a hat ka ring. University-a mithiamho hian min chimral dâwn lo. Min chimral turte chu engahmah kan ngaih loh hna hniam tê tê thawkho hi an ni. Tunah hian in sa dâwn ila vâi mistiri tel lo chuan kan sa thei lo a ni ber a. Kan hmun thianghlim biak in te meuh pawh hi kristian sakhaw haw ngawih ngawihtu Cachar phai Muslim-ho sak a tam ber a. Muslim kal fawr deuhte phei chuan kristian sakhua hi  khawvel atanga nuai bo vek an duh a. Chung mite chu kan hmun thianghlim satute an ni. Kan chhawr lo thei si lo.
          Tunah hian zirlai pawl, chim ral hlauhawm chhuanlama Mizo ngei VC neih duhtute duhthusam ang tak chu kan lo thleng ta a. MZU hian hma a sâwn phahin a zahawm phah ta em kei chuan a eng lam mah mah hi ka hre pha lo. VC atan Mizo kan nei a, Controller of Examination-ah Mizo pa a awm a. Registrar pawh Mizo pa bawk. Mahse nikum exam result buai dan en kha chuan keimahni leh keimahni hi chu kan la inenkawl zo lo deuh a ni lo maw a tih loh theih loh a ni. Kha kha a vawkhatna a ni lo lehnghal! MBSE chuan university zirlai aia tam daih hi kum tin mualpho lovin hun bichilh tak kârah HSLC leh HSSLC result a chhuah zat zat thei asin. University meuh te chu exam result leh college football team intibuai vel mai maia mualpho turah pawh kan lo dah lo. Electric car ha chi an hmu chhuak tih te, element thar an hmuchhuak tih te, MZU zirtirtu Oxford university-ah a insawn tih te, Stephen Hawking-an MZU a rawn tlawh dawn tih te,  Havard University zirlaiten MZU an rawn tlawh tih te ang hi university news ni zawk se Mizo mipuite hi kan va lawm dâwn em!
          Ni kum khan MZU hi exam result buai lutuk avang leh university sport, a bikin football buai avang ten a lo mualpho tawh a. Tun hnaiah LDC hna lak chungchang hian a mualpho leh a. Ram khat mi thiam filawr awm khawmna hmun hi LDC hna lak tih vel mai maia news siam tur a ni lo. Hetiang a nih chuan  mipui rilru-ah zirna in sâng zâwk ngaihsan lohna a tuh ang tih a hlauhawm ta hle mai. A diktak chuan college leh university meuhte hi chu mithiam vawrtawp rual awm khawmna an nih avangin mipuiin kan chung en, kawng engkima kan entawn tur leh kan hero turte an ni. Mahse anni ber hetia an mualpho fo mai hi anmahni tân chauh a mualpho thlâk loh a, a hre pha chin chu a ram pum hian kan zak a ni.
          Tin, university hian fakna tur tam tak a nei ngei ang. A fak huna fak hreh em em si, a sawi mualphona tura au ring takte hi awm theih a ni a. A thlavang hauh a ul changa ngawi hmiah a, a thil tihsual hleka awng pawr viau si ni lo bawk ila. Pawn lam atanga timualphotu nih loh a ha.
          Tunah hian khua a la tlai lo va, university hi a la naupang bawk nen, mipuite pawh hian kan la ngaidam thei viauin a rinawm. Mahse mipuiin university hi kan nuihzat a, fiamthu thawh nana kan hman mai mai hma hian insiam ha thuai se tih hi a neitu rilru pu Mizo tawh phawt chuan kan duh a, chumi hun chu nghâkhlel tak leh duhsak takin kan lo thlir reng a ni.

Thu Belh:
Mizoram zirna hi chhe ta viau hian sawi a ni fo mai a. “Zirna chhe tawlh tawlh” tih tawngkamte hi kan han hmang thlazen bawk a. Mahse ngun taka thil chik chuan hei hi a dik vek hauh lo.
Mizoram zirna hi a tha ta viau e kan ti lo a nih pawhin chhe ta viau leh chhe tawlh tawlh anga sawi hi chu a ka awih ve hauh lo. Mizoram University ngei pawh hian hma a sawn em em; a hmuna kalin an hmasawnzia chu a lang mai.
College zirna leh high school zirna te pawhin hma an sawn zel. Mizote hian India vaiho khu kan ngaisang lo va. Chuvangin khawthlang lam leh khawchhak lam tihdan kan la nasa a, kan intehkhin fo bawk a, chuvang chuan kan insit phah fo mai.

Kan bul vela hnamte hi intehkhin han thlir chhin ila, Mizote hi hnam hnufual lutuk leh zirna kawnga hnufum lutuk chu kan ni lo tih a chiang reng. Kan thlen chinah lungawi ila, hmasawn zel i tum ang u.Δ 

Comments

Popular posts from this blog

KA LO TAWN VE - REMRUATI

TUNLAI KHAWVEL HMASAWNNA LEH KRISTIAN THALAITE.

A LOVE STORY