Mihring Nun leh Hmeichhiat Mipatna
Tunhma
chuan Mizote hi zahmawh sawia nuih dur dur kan ching hle. Inkawm hlim nan tak
kan hmang niin a lang. Missionary hmasate pawh khan zahmawh sawi kan ching hi
an ngaimawh hle a, kristian hmasate kha chu zahmawh sawi an khap hial a
ni. Mahse tunlai hi chuan zahmawh
ngialngan tak tak sawia nuih hluah hluah kha chu kan changkansan ta deuh emaw
ni ka ti. Hnamdangte hian zahmawh sawi an ching ve em ka hre hauh lo. An ching
ve khawpin ka ring.
Zahmawh ngialngan sawi hi a sawi ṭhang lo
leh sawi ngai lo tân chuan a nuam lo hle mai. A sawi ṭhangte erawh chuan an
hlimpui hle a, nuam pawh an ti. Titi dang kârah pawh zeh tel hram dan an
ngaihtuah emaw tihtur a ni.
Mizovin ‘zahmawh’ kan tih hi sapho chuan ‘sex’ an ti a. Amarawhchu ‘zahmawh’ kan
tih awmzia tak leh kan sawipaha kan rilru leh sâpin ‘sex’ an tih hi a inletling kim chiah thei lo. Mizovin ‘zahmawh’ kan
tih chu a mawi lo lam leh a tenawm lam a keng tel a. Saphovin ‘sex’ an tih chuan tlêmin ‘zahmawh’ tih
ringawt ai chuan a huam zau deuh.
Zahmawh sawi chu zahthlâk ka tideuh roh a,
ka inthlahrung deuh bawk. Mahse a tel lovin kan awm thei miau si lo. Tibet
ramah khian Buddhist puithiam pakhat, a piantirh aṭanga a thih thlenga hmeichhe hmu miah lo a awmin an sawi ṭhin a,
chu puithiam chuan mipat hmeichhiatna rilru a nei ve ang em tih zawh theih ni
se hriat a chakawm hle a ni. America khualzin hrât khawkheng Richard
Halliburton-a khan a lehkhabu pakhat Seven
League Boots tihah chuan hmeichhe awm miah lohna hmun ‘No Woman Land’ tlawhin a
insawi a, a ziak ngaihnawm thiam khawp mai.
Heng hmeichhe hmu ngai lo paho rilru hi
chu kan zu hre pha lovah ngai ila. Mi pangngai, ni tin hmeichhe hmu ṭhin,
chenpui reng leh kawm reng ṭhinte nun leh zahmawh hi thil inzawm tlat a ni a,
chuvangin ziah ve hrim hrim hi phû ve riauvin ka hria a; ka ziak dâwn a ni.
Tin, ‘zahmawh’ tih ṭawngkam ringawt pawh hi mi ṭhenkhat tan chuan luak tichhuak
hlûi thei a ni a, chuvangin a mawi zâwk nân leh a awlsam zâwk nân ‘zahmawh’ ti
bawl bawl lovin ‘sex’ tiin emaw,
‘hmeichhiat mipatna’ tiin emaw hman kârthlâk ila a chhiar te tân pawh a nuamin
a zahawm zâwk ang.
Kristiante chuan hmeichhiat mipatna hi
‘Pathian siam a ni’ kan ti a, a fel mai. A Siamtu Pathian lam han sawifiah vak
kha a ngai tawh lo; Pathian siam tih mai kha a tawk em em a ni. Mahse chu
ringawt chuan mi zawng zawng a hmin zo hauh si lo; keinin chianga kan ruat hi ṭhenkhat
tan nuih tiza mai a ni thei. Chuvangin kan ngaihdan pawm duh lotute ngaihdan
chu ‘a mawl em mai’ tihsak ngawt lo va hriatsak ve leh ngaihthlâksak ve chu a ṭha
si a ni.
Mita kan hmuh theih nunna nei tawh phawt
chuan ‘sex’ an nei vek ti ila kan daw
awm lo ve. Chu chu a pa chi leh a nu chi inpawlh aṭanga inthlah pung vek kan ni
tihna-ah ngai ila a tawk hrih awm e. Thlaite hian che sawn thei rannung leh
mihringte angin ‘sex’ chu nei ve
chiah lo mah se inthlah pung zel turin a pa chi leh a nu chi an nei ve tho mai.
Rannungte erawh hi chu a nu leh a pa inpawlna aṭang lo chuan an inthlah pung
thei lo a nih hi. Sanghate hian ‘sex’
chu an hmang lo naa a pa chi leh a nu chi an inpawlh loh chuan an inthlah pung
thei bik chuang lo.
Mihring pangngai zingah hmeichhiat mipatna
chungchangah hian ngaihdan leh pawm dan leh hmuh dan kan nei vek a, mahse kan
hmuh dan leh ngaihdan chu a inang vek kher lo. Sex kan hmuh dan leh kan ngaihdan chu keimahni mimal thil tawn aṭang
te, kan awmna khawtlang nun dan te leh kan sakhua aṭanga lo insiam a ni fo
bawk.
Hmeichhiat mipatna hian hmanlai aṭanga
tunlai thlengin mi tin rilrua luah kan tih tawh kha. Thu leh hla bâkah
lemziakah pawh hmanlai aṭangin Sex
hian hmun a luah thûk hle a ni. Mihring nungchang khawihtu heng sakhuana te,
rorelna dan te leh philosophy te hian
Sex chungchangah engemaw titakin
kaihhnawih an nei zel bawk. History kan chhiar chuan Sex hi natna lo awm chhanah te, finna lo awm chhanah te, sualna leh
rilru lam buaina lo awm chhanah te an puh tawh ṭhin tih kan hmu a. Civilization
din chhuahna leh tluk chhiatna pawh Sex-ah
chhui luh a ni fo. Hetiang tak hi a nih avangin Sex hi a sap ṭawng takin biology
lam aṭang te, psychology lam aṭang
te, damdawi lam aṭang leh culture lam
aṭang tea zir theih a ni.
Sex
kan thlir dan hi a inang lo thei khawp mai. Mi ṭhenkhat tân chuan chi thlahna a
ni a, ṭhenkhat tân chuan nawmchenna a ni a, mi ṭhenkhat tan chuan sakhaw serh
leh sang a ni. Hmanlai mite chuan hmeichhe serh emaw, mipa serh emaw hi a lem
siamin pathianah an be ṭhin niin The Sex
Worship and the Symbols of Primitive Races tih bu ziaktu Sanger Brown II., M.D. chuan a
sawi. Freud-a chuan Sex hi rilru lam leh taksa
lam thil an nihna a sawi uar a. Malinowski-a chuan vantlang thil leh culture thil a nihna lam a uar a, Henry
Millar-a te chuan a philosophy lam an
uar thung niin an sawi.
Mipain a mipatna a hman theih emaw, a hman
theih loh chungchang emaw, hmeichhiain a hmeichhiatna a hman theih leh theih
loh chungchang emaw kan sawi hian a biology
lam kan sawi tihna a ni a. Tin, hei hian nau pai ṭantirh aṭanga nau lo pian
thleng hi a huapah ngai ila. Sex-in
mihring rilru a khawih dan kan sawi hian a psychology
lam kan sawi tihna a nih chu. Sex
hmang ṭha thei lo nupa chuan eng tiang chiahin nge rilru lamah an tawrh kan hre
mai thei lo. Zir ngai a ni. Chu chu eng tin chiahin nge a lan chhuah? An
thinchhiat phahin an inhau zin phah em? Inṭhen hial pawh an duh thei a ni.
Heng ang harsatnate hi tunlai chuan
thiamna hmangin tihdam theih a ni ta. A biology
lama harsatna kan neih chuan damdawi hmanga enkawl theih a ni tawh a. Rilru
lama kan tawrhna leh harsatna kan tawhte pawh counseling hmanga inpuih theih a ni bawk.
Culture
lam aṭanga thlirna pawh hi ngaihnawm tak a ni. Kan sawi thui deuh ang. Tin, thil
dang kan sawi thui hmain Mizote hi Vailen hma khan kan hmuiah kan infâwp ngai
em? tih hi inzâwt hmasa ila a ṭha awm e. Aizawl putar pakhat ṭawngkam aṭang
hian kan lo in-kiss ve ngai lo a ang khawp mai. Pastor pension tawh pakhat ina
an veng putar titi aṭangin entirna pe ila. An zinga pakhat chuan heti hian a
ti: “Enga ti nge maw sâpho hi an infawh chhen le?” a ti a. A bula mi chuan
chhang lovin, “Nang i nupui i fâwp ve ngai em?” a lo ti a. Ani chuan, “E, e, e,
hmeichhe hmui hi ka fâwp dâwn lo reng reng,” a lo tihmiah mai a ni. Kan infâwp
ngai lo a ni ang. Hnam dang pawh infâwp ngai lo an tam mai. Kum 1951 khan
Ford-a leh Beach-a te chuan an han zir zau deuh a, kar lovah infâwp ve ngai lo
hnam pariat zet an hmu chhuak thuai mai a ni.
Thonga hnam pawhin Europe-ho
infâwp an hmuh hmasak ber chuan an nuih a za a, mak lah an ti. “An chilte an
infah a nih chu!” tiin mak an tih thu hahipin an sawi.
Tin, sex
chungchanga mawi leh mawi lo, thiang leh thiang lo, dik leh dik lo kan hmuh dan
leh kan thliar dan hi kan hun tawna zirin a inthlâk nasa khawp mai. Kum zabi sawmhnihna tantirh lam aṭang khan sex chungchanga ngaihdan a inthlak nasa
hle a. A inthlâk chhoh dan chu,
pakhatna, mipa leh hmeichhe tihtur china dah leh ngaih a lo inthlak chho
ta hi a ni. Tunhma chuan hmeichhiate chu sex-a
chak lo zâwk leh a dawhtu zâwk, bul ṭantu ni ve ngai lo tura ngaih an ni a.
Inpâwlna nawmzia pawh hre ve tura ngaih an ni mang lo. Tunah chuan hei hi a ni
ta bik lo ve. Sex-ah hian hmeichhia
leh mipa dinhmun a inchen reng a ni. A pahnihna chu sex chungchanga mi rilru inhawng ta hi a ni. A sawi a zahthlak ta
lo deuh e. Chanchinbu, TV leh lehkhabu-ah te a lang nasa ta a. Inzirtir nan
hialte hman a lo ni ta bawk a, sex chungchang
hi miin a ṭha lam hawi zawnga an sawiin mak kan ti ta lo. A pathumna chu sex kan hman chhan lo danglam ta lutuk
mai hi a ni. Tunhma lama an hman dan tam ber kha chu chi thlahna tur reproductive sex a ni ber a, tunah erawh
chuan nupa kârah pawh intihhlimna recreational
sex kan hmang ta ber a nih hi.
Hmanlai Aigupta, Babylon leh Greece
chanchin kan chhiar chuan sex
chung-changah an bawhhlawh hle tih kan hmu a. Lalnu hmelṭha hmingthang
Cleopatra chanchin lehlam kan chhiar phei chuan tenawm tak a ni. Hmun danga
ziahah khêk hial teh ang. Kum zabi 17-na chho aṭangin tlêmin Europe pawh sex
chungchangah a zalen deuh a. An tileh lutuk emaw ni, tunlai âi hian an
bawlhhlawh emaw tihtur a ni. Reformation thlen hnu lawk khan Saihri a lêng nasa
a, chu chuan mi tam tak awm duhdah lutuk tur chu a vêng deuh niin an hria. Heng hun laia Europe ramin nawhchizuar a
ngahzia chu pui tak a ni. Tin, an lalte zingah hmeichhiat mipatna a hluar hle
bawk. Tunlai roreltute chu hmeichhiat mipatna lama an hmingchhiat chuan an bâng
mai a. Chutiang zawnga ngaihtuah chuan kan fel tawhin kan duhtui tawh hle a ni.
Heng hun lai tho hian pa inti duhtui deuh leh thikthu chhe deuh chuan an
nupuite chu kawnghren kalh theih chastity
belt an hrêntir ṭhin. Tala-in an
nupui te pawnfên chu an kalh a, a chahbi an kawl daih mai a ni. A him phian ang
chu!
America ramah Puritan-ho sakhaw la urhsun
lutuk erawh chuan rei tak chu sex
chungchang hi thil tenawm lamah a ngaihtir lek lek reng thung. America ramah khawpui a lo pung a, mi nun a
lo pawlawh chho tial tial a. Nawhchizuar an pung chak a. Chumi do lêt tur chuan
sakhaw la urhsun pâwl an lo er chhuak a. Kum 1820 aṭanga 1830 chhovah chuan
nawhchizuar do pâwl tihmai tur pâwl thar a ding ta sup sup mai. Mahse an do
hneh lo nasa. Kum 1840 chho khan kum
thum chhungin Massachusetts-ah nawhchi-zawrhna in 351 an tichhia a. Civil War a
zawh meuh kha chuan New York guide book-a a lan danin nawhchizawrhna in
tihthlâk deuh chin ringawt pawh 106 a awm hman a ni. Khawpui dangah pawh a tam
viau zel. Hetihlai hian Europe lamah chuan sakhuana avangin an han strict thar
leh vel a. Hmeichhiate chu an taksa lang miah lova inchei turin an phût titih
a. A duhfir deuhho inah phei chuan an piano ke thlengin an tuam a. Lehkhabu an
rem pawhin hmeichhe ziah leh mipa ziah chu nupa an nih loh chuan an dah dun
ngai lo an ti. (Main source: Sex and Human Loving, Master and
Johnson, Jaico Publishing House, 1986).
HRAWT (Masturbation):
Mihring
nuna thil bet tlat chu mahni leh mahni inhrawt hi a ni. Mipa za zela 95 leh
hmeichhia za zela 85 hian inhrawt kan ching niin an sawi. Grik ram chanchin te,
Egypt leh Roman civilisation chanchin te kan chhiar chuan hmeichhiat mipatna
lamah an bawlhhlawh hle tih kan hmu a. Pûk chhunga an milem ziah aṭangte pawhin
hnam ṭhenkhat chuan hrawt hi an lo ching hle tawh tih hai rual a ni lo.
Mahni inhrawt hian inhnialna a chawk
chhuak nasa khawp mai. Sakhuana lam aṭanga thlirtu tam tak chuan thil
bawlh-hlawh niin an hria a. Ringtute tan chuan tihchi miah lohah an dah a ni.
Amarawhchu Bible hian vawikhatmah masturbation (sap ṭawng kan hmang zeuh zeuh
tawh ang) hi a sawi lang lo va. Hei hian inhnialna a chawk chhuak nasa lehzual
a ni. Leviticus 18-ah hian hmei-chhiat mipatna chungchanga Pathianin thil
tenawm a tih zingah hian a lang lo bawk. Chuvangin Bible lam aṭang chuan han
sawi zui vak ka tum lo va. Hriselna lam aṭanga mi thlir dan zawk hi kan thlur
dawn a ni.
Hriselna leh masturbation sawi zawm a, ziak meuha chhuah hmasatu chu Dutch
theologian Dr. Balthazar
Bekker a ni. Kum 1716 khan London-ah lehkhabu
thehlêp deuh "Onania, or the Heinous
Sin of self-Pollution, And All Its Frightful Conse-quences, In Both Sexes, Considered:
With Spiritual and Physical Advice To Those Who Have Already Injured Themselves
By This Abominable Practice," tih bu a chhuah a. A sawi dan chuan masturbation hian heng natna hrang hrang hi a thlen thei: Pumpui
hnathawh leh chaw pai ṭawihna a tibuai, chaw ei titui lo, luak tichhuak, lu a
tihai, thâwkna khâwl buaina a thlen, khuh a tichhuak, aw tichhâng, zêng natna
thlen, tisa châkna tihniam, hnungzâng nâ a siam, beng leh mit a tichhia, taksa chakna a tihniam,
mi a tidawldâng, cherna a ni, hmâia arngeng a siam, rilru a tichak lo, hriatna
a tibo, thin a tichhia, âtna, mâwl-na, phungzâwl natna, khawsik leh mahni
intihhlumna a thlen.
A chunga natna hrang hrangte khi Bekker-a
chuan masturbation hian a thlen thei
niin a sawi. Kum 1743-45 khan British doctor Robert James-a chuan Medicinal Dictionary a chhuah a. Chutah chuan mahni
inhrawt hi “thil a nihdan tur ang ni lo zingah mahni inhrawt hi a tenawm ber a,
tihdam a harsa ber bawk” a tih bakah “sual zawng zawng zingah hei anga thil ṭha
lovin a zui tam hi a awm lo vang,” a ti bawk.
Amarawhchu inhrawt hi a hrisel lo tih lo
larna chhan tak tak chu Swiss doctor Samuel-Auguste Tissot-a lehkhabu chhuah, kum 1760 ami, L'Onanisme
tih kha a ni. Tissot-a hian nasa takin mas-turbation
chu a sawisel a. Natna zawng zawng thlentu ang deuhthaw-ah a chhuah a ni.
Tissot-a zirtirna hian a hun laia Europe leh America kristiante rilru chu a
hneh khawp mai. Puritan tamna state ṭhenkhatah
chuan thih thlenga hrem theihna sual lian tak a ni.
America
ramah an do nasa lehzual. Nu leh pate chuan an fate chu masturbation an chin loh nan nasa takin an vêng a. Zana an mutna-ah
te pawh an serh an khawih theih loh nan an kutte an phuar behsak a. A châng leh
jacket khawng bur chi an hâktir bawk a. Thil ritheite pawh an dah bawk ṭhin awm
e. Chung lai chuan mipa inhrawt tur danna hmanrua pawh an hmuchhuak nasa.
Patent office aṭanga mipa inhrawtna dal thei hmanrua hmuchhuak in-report,
patent right nei pawh sawmthum leh pathum zet an awm an ti.
Tissot-a
ngaihdan hi milar Kant-a leh Voltaire-a te meuh pawhin an vawrhlar a, chu chuan
masturbation do dalna chu a tizual
hle niin a lang. Chung hun lai chuan tunlai anga an ngaihdan dik leh dik loh experiment beia finfiah thlip thlep kha
a awm ve tak tak si lo va, mithiam lar deuhin an sawi chu an pawm hmiah hmiah
zel mai a ni. Chuvangin masturbation
pawh hi natna hlauhawm tak leh sual thiltithei tak, mi tichak lotu angah mi
zawng zawngin an ngai a ni.
America
ramah chuan hriselna thu tlangaupuitu
lar tak Sylvester Graham-an (July 5, 1794 – September 11, 1851) nasa takin masturbation hi a do va. Ani hi sa ei a ṭha
lo tia vegetarianism sawi mawi ngar
ngartu leh nasa taka campaign ṭhin kha a ni. A chanchin hi han sawi thui deuh
ila. Graham-a leh a pawlte hi Grahamite
an ti a. Sa ei loh tur, thei ei tam a ṭha, mei zuk loh tur, inbual fo tur
(khang hun laia American-ho kha an inbual khat hle), ha nawh fai fo a ṭha tihte
an zirtir ṭhin.
Kum
1829 bawr vel khan Graham diet an
tih chu a hmuchhuak a. Chuta a sawi uar ber chu thei, thlai, wheat den fai
(khawla nuai loh), fiber tam chi ei
tam a ṭha a, sa leh spice lam hi ei loh tur a ni. Bawnghnute thar lam leh
cheese leh artui te hi ei tam loh tur a ti a. Butter hi hman miah loh tur chu a
ti lo naa a tlem thei ang ber hman tur a ti.
Kum 1834 khan Lecture to Young
Men tih lehkhabu, masturbation
dona a chhuah a, a lar viau a ni awm asin.
Graham-a
chuan hetianga miin Graham diet chauh
hi a ei chuan ngaih-tuahna sual lakah a him thei ang a, masturbation (mit tidel theia a sawi) pawh a pumpelh thei dawn niin
a sawi. Hemi kal zela a eitur hmuhchhuah Graham
Cracker chu tun thlengin America ramah a la lar a ni. Graham- a chu thusawi
thiam leh ziaktu lar tak a nih avangin kum 1830 bawr chho vel chuan a bikin
kristian sakhuana la fawr deuhho zingah a lar zual hle. Thawkkhat lai phei chuan Graham-a ngaisangtu
pakhat David Campbell-a chuan Oberlin College-ah Graham diet chu a taka zawm
turin a ti a. College naupang ṭhenkhat chuan an duh loh em avangin college hung
pawnah chaw an va ei a. Zirtirtu pakhat phei chu a chaw eina-ah Graham diet a tel lo thing hmarcha
(pepper) a hmeh tel ṭhin avangin a hna aṭangin an ban phah hial a. Mahse kum
1841 khan mipui nawrna avangin he college hian Graham diet chu an bansan leh ta
a ni.
Kum 1839-ah masturbation dona lehkhabu bawk chu Mary
Sargeant Gove Nichols-i (1810-1884)
chuan Solitary Vice: An
Address to Parents and Those who Have the Care of Children tih
hming puin a rawn chhuah ve bawk a. Amah
hi Graham-a ang bawka hriselna leh tem-perance
lama mi inhmang, a chanchin an ziah pawha prophetes
of health an tih hial kha a ni a [Mary Gove Nichols, Prophetess of Health,
John B. Blake. Proceedings of the American Philosophical Society, Vol.
106, No. 3 (Jun. 29, 1962), pp. 219-234. Published by: American Philosophical Society].
Ani pawh hian masturbation chu
sual tinreng bul angin a chhuah a ni ber e. Chung hun laia hriselna leh insumna
tlangaupuitu lar L.B. Coles, James Jackson leh phrenologist O.S. Fowler te ho
pawhin masturbation chu an do nasa a,
an thu-sawite hi a inan deuh vek avangin ziak hrang tawh lo mai ila a ṭha awm
e.
Ellen
White
Seventh-day
Adventist zawlnei Ellen White-i chuan kum 1864 khân mi hnu khawiah masturbation chungchang ziahna, a hriselna
lehkhabu hmasa ber An Appeal To Mothers tihbu chu a chhuah ve a. Hei hi duh tawk
lovin engemaw zat a siam ṭhat hnu-ah kum
1870 khân A Solemn Appeal tih
chu a chhuah leh a. Heng lehkhabu hi a hmaa mite lehkhabu nen a danglam
tehchiam lo niin an sawi. A lehkhabu ziah hmasak ber An Appeal to Mothers tih
bu phei kha chu a original copy pawh hmuh tur a awm tawh lo niin an sawi
(kei chuan ka hre lo). Ellen White-i sawi dana mas-turbation avang natna
lo awm thei chu:
1.Thluak hnathawh a tichak lo
2.Cancerous tumors
3.Catarrh (hritlâng hnaptui)
4. Vûng hri, tui awm vanga vûng
5. Khaw hmuh a tifiah lo
6. Lu nâ
2.Cancerous tumors
3.Catarrh (hritlâng hnaptui)
4. Vûng hri, tui awm vanga vûng
5. Khaw hmuh a tifiah lo
6. Lu nâ
7. Head
decay
8. Atna (Insanity)
9. Kal natna
10. Thin natna
11. Chuap natna
12. Hriatna hlauh
8. Atna (Insanity)
9. Kal natna
10. Thin natna
11. Chuap natna
12. Hriatna hlauh
13. Nervous system a tichhia
14. Thazâm natna (neuralgia)
15. Taksa hnathawh a tinâ (pains in the system )
16. Thih hmâna
17. Ruhseh natna
18. Hnungzâng ruh a tichak lo
14. Thazâm natna (neuralgia)
15. Taksa hnathawh a tinâ (pains in the system )
16. Thih hmâna
17. Ruhseh natna
18. Hnungzâng ruh a tichak lo
Ellen White-i sawi dan chuan miin kum 15 a nih aṭanga hrawt
hi a chin chhoh zel chuan kum 30 aṭanga kum 35 inkar a nih hunah a chunga natna
hrang hrang kan sawite khi a lo lang chhuak dawn a ni. Seventh-day Adventist-te
chuan kum za chuang zet an zawlnei thusawi khi a dikna hmuh tumin an bei ve ṭang
ṭang a. Amarawhchu tun dinhmuna science thiamna hi chuan miin hrawt a chin
avanga a chunga natna chi hrang hrang
18-te khi vei a, a kal (kidney) a ṭhat loh phah emaw, cancer a vei phah
emaw, a chuap leh thin (liver) a chhiat phah emaw, an la prove lo a ni.
A
hrim hrimin ka naupan deuh lai aṭanga ka zawhna chu engati nge Pathian zawlnei
meuh chuan a hun laia a ṭhat lohzia mi sawi huai huai tawh hnu leh an do em em
tawhsa reng kha inlarna-ah a rawn hmuh ve chauh aw tih hi a ni. Heng hun lai
hian sikserh avangin khawvel hmun hrang hrangah mi nuaih tam tak an thi a.
Thosi avanga sikserh hi lo awm a nih thu leh thosilen zara inven theih a nih
thute hi miin an la hre lo va, chungte chu Pathian khan lo hmuhtir zawk se
mihring nunna tam tak a chhan tur. Mahse
sikserh dam-dawi chu hmuhtir ahnêkin chutih laia sikserh damdawi awmchhun quinine chu ei loh tur a timauh bawk a (Mercury, calo-mel, and quinine have brought their amount of
wretchedness, which the day of God alone will fully reveal). Spiritual
Gifts, Vol. 4A, p. 139. Hei vang hian Ad-ventist missionary ṭhenkhat chuan quinine chu an hmang ngam lo va, an fate
an sûn phah hial zâwk a ni (W. C. White letter, September 10, 1935).
Tuihri
avangin a hma lawk khan America ramah mi 150,000 zet an thi a. Khawsikpui (typhus) avangin mi sang tam tak an thi
reng bawk a. Tuihri natna hming emaw, typhus
natna hming leh a invenna lam hawi emaw te kha inlarnain hmu se mi engzat nunna
nge a chhan him ang? TB natna chu khatih laia natna rapthlâk ber pawl a ni a.
Chung dam-dawite chu han hmu hlauh se ṭha tur. Influenza hripui avangin mihring mak-taduaih tam tak an thi bawk a.
Chungte chu Ellen White-i hian sawi lovin mi sawi huai huai tawh hnu, lehkhabu
engemaw zâta an chhuah tawh ber kher a rawn sawi ve hi mak ka lo tive ṭhin. Meizial zûkin cancer natna a thlen tih pawh
hi mi rin dan a nih fur tawh hnu, doctor tam takin huai taka an ngaihdan an
sawi fê hnu-ah a rawn sawi ve chauh a. Nimahsela Cancer natna chu meizial zûk
avanga lo awm thei a ni tih hriat tluka pawimawh chu a damdawi hriat hi a ni. A
pumpelh theih dan tlangpui hriat aiin (khatih lai khan miin an hre fur tawh
niin a lang) a damdawi, a damna ngei tur
hriat kha a pawimawh tawh zâwk a ni. Tin, mei zu lo pawhin cancer natna
hrim hrim hi an vei nasain an thihpui nasa a. Chuvangin mei zûkin cancer natna
a thlen tih hriat thar aiin cancer damdawi hrim hrim hriat hi a hun lai leh
tunah hi chuan kan mamawh zâwk daih a ni. Chu chu engati nge Pathian khan a
hriattir zâwk loh (kan mamawh zawk si a), tihte hi ka rilruin ka lo zâwt ve mai
mai ṭhin.
Kum
1860-63 chhova natna hri an kaina lar ber chu bawnghnutê a ni. Bawnghnutê aṭangin TB leh brucellosis natna an kai ṭhin a. Kum
1870 khan chutiang natna kai thei lo tura bawng-hnute sawngbawl dan chu miin an
thiam thar a. Hengte pawh hi masturbation
ai chuan lo hre hmasa se ‘miin an chhawr zâwk awm si’ te ka lo ti mai mai ṭhin.
Ellen
White-i lehkhabu dang an chhut nawn zin tehreng nen he a lehkhabu hmasa ber leh
a dawttu hi chu an theh darh ṭha duh lo khawp mai a. Amah Ellen White-i ngei
pawh hian natna hrang hrang 18 zet
thlentu nia a sawi hi a hnu kum 40 chhung khan zu sawi nawn leh tawh mang miah
lova! Pathianin a kohhran ding tir tana pawimawh a tihhmasak ber a rawn
hriattir ni awm tak si kha kan sawi zui ta mang miah lo leh kan chhuah nawn ve
fo lo hi thil mak ve tak chu a ni. A thih hnu kum hnih kum thum leka khawvel
huap hripui, influenza lo thleng tur
leh a invenna tur te kha enga tinge Pathianin a hmuhtir loh aw, tihte ka lo
inzawt ve fo ṭhin (vanramah kan la zawt fiah ang chu). Influenza natna avang hian USA-ah ringawt mi 650,000 an thi a. Russia-ah
mi 450,000, Italy 375,000, Britain 228,000, Mexico 500,000, Canada 44,000. Asia khawmualpuia mite phei chu chhiarsen an
ni lo. Mizoramah pawh he hri hi a lêng nasa em em a. In za nufa khua-ah mi
100-120 te an thi a. Hriangtuinêk-ah phei chuan mi 380 lai an thi a ni (Mizo Chanchin, Rev.Liangkhaia, p.165).
Khawvel pumah he hri avanga thi chu mi maktaduaih 25-50 inkar vel niin an
chhût.
Ellen
White-i pian hma lawk leh a dam lai ngei pawh hian tuihri a lêng fo va, mi sang
tam tak an thi zawih zawih reng bawk. Heng kum 1817-1823, 1829-1851, 1852-1859,
1863-1879, 1881-1896, 1899-1923 ah te hian tuihri a lêng nasa a. Mi maktaduaih
eng zâtin nge thih phah kan hre lo. Enga ti nge a hun laia mite leh tun thleng
pawha mi thih tamna em em natna damdawi hi Pathianin a hmuhtir loha mi sawi
tawh hnu leh lehkhabua an ziah ṭeuh tawh hnu deuh hlir a hmuhtir aw, tiin mak
ka ti fo mai.
John Harvey Kellogg
(February 26, 1852 – December 14, 1943)
A
hun laia doctor lar Kellogg-a pawh khan tihian a ti, “Neither the plague, nor war, nor small-pox, nor similar diseases, have
produced results so disastrous to humanity as the pernicious habit of onanism (hrawt tihna tawngkam pakhat).”
Kellogg-a chuan hrawt avanga natna chi hrang hrang awm thei 39 zet a sawi a. A
sawi uar deuh ber niawma lang chu ‘chhûl cancer, zunkawng natna, zanlaia chi
tla, pâ theih lohna, phûngzâwl natna, âtna, rilru leh taksa chak lohna, mit
khaw hmuh fiah lo’ te hi an ni. A lehkhabu pakhat Plain Facts for Old and Young, tihah
pawh sex
hman hrim hrim ṭhat lohzia a ziak nasa hle. He lehkhabu hi phêk 644-a chhah
a ni a, chung zinga phêk 97 zet chu "Secret
Vice (inhrawt)" ṭhat lohzia sawi nan a hmang a ni. Naupang hrawt tur
ven nana a duh dan a sawi (recommended) te chu an mut dawna an kut phuarsak te,
a venna bika siam an serh khuh tur hmanrua hmantir te, mipa naupang serh hmawr
thui pinsak te, electric-a deh hlumsak te a ni. Hmeichhe naupangte pawh an
inhrawt loh nan an serh (clitoris)
deh hlumsak ni se a ti bawk. Duh rum tak (kan ti dawn emaw ni) a ni. Tun
thlenga eitur lar tak, Kellogg’s Cornflake a siam chhuah chhan pawh hi thil
dang ni lovin tisa châkna tipung si lo, chaw ṭha bawk si siam chhuah ṭula a
hriat vang chauh a ni. A awmzia chu mas-turbation
a do lutukna lama a siam chhuah tihna a ni ber.
A
Mawi leh Mawi loh Lam Zawnga Thlirna (Moral concerns)
Immanuel Kant-a
khan masturbation hi thil zahpuiawm tak (violation
of the moral law) niin a sawi a. A lehkhabu pakhat Metaphysics of Morals (1797)-ah pawh a sawisel nasain
mâwi lo a tihle a. A sawiselna ṭawngkam ang diak diak chu sawi chhawng kher lo
ila a ṭha awm e. Kum zabi 18-naa
philosopher lar tak Jean-Jacques Rousseau
chuan masturbation chu 'mental
rape', tiin a sawi a. A lehkhabu Émile and Confessions-ah pawh ṭha a tih lohzia chu a sawi lang a ni awm e (hei
hi chu ka chhiar bik lo).
Kum zabi 18-naa masturbation duh lohna leh sual lian tak, hrisel lo tak leh natna
tam tak thlentu nia ngaihdan chu kum zabi 19-na Victorian Era (1837-1901) chho-ah pawh a
lar viau zel a. Kohhran leh khawtlang siam ṭhatu nia inhre dek dek tawh phawt
chuan an bei nasa hle vek a ni. Mipa naupang kekawr chu a ipte aṭanga a serh a
khawih theih lohnan tihdanglam a ni a. Sikulah pawh an bawp an khawkherh theih
loh nan dawhkante chu siam a ni. Hmeichhiate pawh sakawr chungchuang lo tur leh
thirsakawr khalh lo tura ngen an ni ṭhin. A chhan chu sakawr leh thirsakawr an
chuan paha an tisa châkna lo chhuak thei chu masturbation nen intluk renga ngaih a nih vang a ni. A danna leh a invenna pawh an sawi nasa; a
hma lamah kan sawi tawh kha. Kohhran leh khawtlangin an do nasa tih hian
duhtawk ila a ṭha mai awm e. Sawi tur a tam em mai.
Mahse
‘Mahse’ kan ti lo thei lo. Kum zabi 20-na kan lo
chuang kai a, masturbation
chungchanga khawvel ngaihdan chu a insawhsawn ta dawrh mai. Khawvel thil tenawm
ber (han tileh chiam phawt mai ila) leh hrisel lo ber, natna chi hrang hrang 39
zet thlen theia an sawi chu thil hrisel tak leh pawi lo tak niin kan hre thar
ta tlat mai. Chungte chu:
- Masturbation hian taksain
natna hrik a do theihna a ṭanpui (Human Reproduction, Vol 12, 2200-2207, Copyright 1997 by Oxford
University Press)
- Min
tihrisel: Prostrate cancer a vêng thei (Leitzmann MF, Platz EA, Stampfer MJ, Willett WC, Giovannucci E.
Ejaculation frequency and subsequent risk of prostate cancer. JAMA. 2004
Apr 7:291 (13): 1578-86.)
- Rilru
hah leh buaina a chhawk.
- Depression
a tireh. (F.C. Denison, V.E. Grant, A.A. Calder, and R. W. Kelly Seminal
plasma components stimulate interleukin-8 and interleukin-10 release. Mol
Hum. Reprod., March 1, 1999; 5(3): 220-226)
Source:
1.http://www.spermbankcalifornia.com/male-masturbation.html
Heng a hnuaia website aṭang hian masturbation hrisel dan chu
hmuh theih a ni bawk:
2.
www.menshealth.com/health/health-and-sexual-benefits-masturbation
- www.thehealthsite.com/...health/top-reasons-why-masturbation-is-health...
- timesofindia.indiatimes.com › Life
& Style › Relationships (Jan 19, 2014)
- timesofindia.indiatimes.com › Life
& Style › Relationships (April 12, 2013)
- www.care2.com/.../7-surprising-benefits-of-masturbation.html (October 2,2013)
- www.foxnews.com/story/2008/.../foxsexpert-health-benefits-masturbatio... (April 11, 2008.
Sexologist Alfred Kinsey-an kum
1940-1950 chho vela a zirna-ah American-ho chuan masturbation hi an uar hle tih a hmuchhuak a. Tun hnaia midangin an
zir chianna-ah pawh mipa za zela 95 leh hmeichhia za zel 89-in masturbation hi an ching tih an hmuchhuak
bawk. Kum 1994 pawh khân Dr. Joycelyn
Elders, Surgeon General
of the United States
chuan masturbation hian natna a thlen
lo mai ni lovin hriselna atan a ṭangkai zawk tih hi sikulah zir nise tiin a lo
sawi mai pek a. Chu em em chu niin an hre ta lo; masturbation ti turin mi a fuih a ni ringawt alawm tiin a hna aṭangin
an chawlhtir a ni.
Tute nge Masturbate ṭhin?
Mipa
zingah masturbate ngai lo an vang
viau; hmeichhe zingah an awm zauh zauh thung. Susam Quillium-i zir dan
chuan hmeichhiate pawhin an uar ve hle
a, khawvel changkan chhoh dan ang zelin an uar chho ve tial tial niin a lang.
Mahse hmanlai khan zirna a awm ngai lo va, chuvangin hmanlai mite pawh khan an
lo uar ve viau tho mai thei a ni. A zir chhuah dan chuan hmeichhia za zela
85-in masturbation hi an ching a. Mipa nena an inpawla aṭang aiin hetia masturbation an tih hian a nuam vawrtawp
an thleng hma zâwk a, an thleng zing zâwk bawk.
Malsawmna A Ni Asin
Sex hi Pathian siam a ni a. Chuvangin
mihring tana ṭha lo ngawih ngawih leh pawi em em, sual hrim hrim tur chuan a
siam a rinawm chiah lo a ni. Tunlaia mi thiam tam tak chuan hmeichhia leh mipa
inpawlna hi hriselna atan a ṭha em em a ni an ti tawh zâwk. Sex ṭhatna nia an sawite chu hetiang hi
a ni.
1. Chawlhkar khata a nuam vawrtawp
vawihnih tal thlen hian mihring nun a tisei an tih chu. A nuam vawrtawp thlen
lai hian hormone DHEA (dehydroepiandrosterone) chu a lo pung a. Chu chuan (DHEA
chuan) taksain natna hrik a do theihna a tisang a, tihrawl chhia a siam ṭha a,
vun a tihrisel a, thil hriat theihna (cognition) a siam ṭha a, depression a
tihniam bawk. I Imaeyen Ibanga, "Best Reason to Have Sex: Your
Health", March 9, 2008, ABC News, Good Morning America, On Call,
http://abcnews.go.com/GMA/OnCall/story?id=7037716&page=1.
2.
Hmeichhe natna lam thiam Dr Dudley Chapman
chuan a vawrtawp thlen hian kan taksaa natna hrik lut tur lo dotu cell-te hi za
zela 20-in an pung a ti tlat bawk. A vawrtawp hian kan taksaa natna hrik dotu white blood cell a tisang a nih
chu. Wilkes University, Pennsylvania-a mi thiamte chuan regular taka sex hmang ṭhin
ṭhalaite chuan a hmang ve ngai lo aiin natna do theihna za zela 30 chuangin an
nei ṭha zâwk an ti tlat bawk.
3.
Inpawl hian kan taksa-ah hormone oxytocyn a
inkhawl a. Chu chuan endorphine a tichhuak a. Zir chianna-ah chuan oxytoxyn a
lo sân hian na chi hrang hrang, lu nâ te, taksa sil deuh ṭhêm ṭhûm te a tireh
hlauh thei a ni.
4. Regular
taka sex hman hian testosterone leh estrogen level a tisâng a ni. Testosterone hian châkna a tisâng
ringawt lo va, ruh leh tihrawl a tihchak bakah lung hnathawh pawh a siam ṭha
hle. Hmeichhia-ah chuan sex hian estrogen level a tisâng a, chu chuan
lung natna lakah a vêng thei bawk.
5. Masturbation
emaw, regular deuha sex hman emaw hian mipa chi thlahna pêng
pakhat prostate tan a ṭha hle a, prostate inhnawh avanga nâ tur pawh a
vêng thei. Mipa chi (baw) hi rei tak chhuak lova a awm chuan zun zawngin a na
thei. Regular taka sex hman a nih hian mipa chi châm bâng
tur kha a tifai a, chu chu ṭha riauvin an sawi. Dr Michael Leitzmann, National
Cancer Institute ten mipa puitling 29,000 an zirna-ah chuan sex hmang ṭhinte
hian prostate cancer an vei tlem an ti.
6. Dr Ted Mcllvenna, Institute for Advanced Study
of Human Sexuality, San Francisco ten America rama puitling 90,000 te sex hman
dan chanchin an zirna-ah chuan sex-a inhmang ṭhinte hi a inhmang lo âi chuan an
hlim zawk a, nun pawh nuam an tizawk a, dam lohna avanga leave la pawh an tlêm zâwk. Times of India, 22-4-2013 chhuakah
chuan University of Colorado Boulder-a associate professor of sociology –in a
zir chhuah dan an ziak a. Miin mipat hmeichhiatna a hman tam hian a hmang ve lo
aiin a hlim zawk a, mi aia hmang tama a inhriatin a hlim lehzual bawk a ti.
7. Chawlhkar
khata vawikhat tal sex hmang ṭhin
hmeichhiate chu a hmang ve ngai miah lote aiin an period a mumal zâwk niin an sawi tlat bawk. Hei hi Dr Winnifred
Cutler, director, Athena Institute,
Pennsylvania-a specialist zir chianna aṭanga hriat a ni.
8. Dr Cutler-a chuan research a tihna-ah hmeichhe
za tam fê chu an thi neih dan leh an sex
hman dan chhinchhiah thlap thlap turin a ti a. Chuta an hmuhchhuah chu
chawlh-kâr khata regular taka sex hmang ṭhin hmeichhiate chuan sex
hmang ngai lo leh hmang ve zauh zauh ṭhinte aiin oestrogen level an nei sâng
zâwk tih a ni. Oestrogen sâng ṭhatnate chu lung hnathawh a siam ṭha a,
cholesterol chhia a tihniam a, cholesterol ṭha a tihpun bâkah ruh a siam ṭha a,
vun tân a ṭha bawk.
9. Medical
College of Wisconsin-a thawk Dr Alfred Franger-a sawi danin hmeichhe vantlang,
kg 54 vel hian sex an hman hian
minute khatah calorie 4.2 an hmang ral a. Tennis an khelh hian 4 calories an
hmang thung niin a sawi.
10. Kumkuruh
bawr vela tihrawl tân a ṭha hle.
11. Hmeichhe
thi neih avanga nuam lo ṭhem ṭhum leh aikhirh a tireh bawk.
12. South
Illinois School of Medicine-a lu nâ benvawn (migraine) nei mi 52 an zir chiannaa an hmuhchhuah chu mi 16 chuan sex an hman zawhah an migraine chu a ziaawm phah hle a, pariat
phei chuan a reh phah hlauh an ti.
13. Vawikhat
inpâwlna-ah hian (minute 30 vel) a tlângpuiin calories luang ral hi a tam hle a
(sawi dan a inang chiah lo ṭhin a), kea darkar khat kal nen a inhen tâwk velah
mi ṭhenkhat chuan an chhût a ni.
Hetiang hi hmeichhiat
mipatna hman aṭanga malsawmna lo awm thei chu a ni. Hei lo pawh hi a zir mite chuan
an la sawi nual. Sex hi Pathianin
nupa kâra mal-sawmna ni turin a siam a. Chuvangin mihring tâna ṭha lo tur chuan
a siam chu a rinawm chiah lo a ni. Amarawhchu thil ṭha pawh hi tih lutuk a awm
ve thei a. Chu erawh chu a ṭha hauh lo. Chaw te, dam-dawi te, insawisawi te
thleng hian tih lutuk chu engmah reng reng ṭha a awm lo. Sex pawh hi a tawk chauha miin a hman chuan nupa nun tihlimtu a nih
piah lamah hriselna a ni. Tin, masturbation
avanga mipa chi chhuak leh inpawlna aṭanga chhuak hi a inang reng a, chuvangin mas-turbation a nih avanga natna
hlauhawm pui pui miin a vei bik a, nupa kara hmanna aṭanga mipa chi a chhuah
avanga chutiang natna a vei lohna tur bik chu a awm chuang kher awm lo ve.
Entirnan tlangval pahnih, kum inzat chiah an awm a. Kum 18 a nihin pakhatin
nupui a nei a. Chawlhkar tin vawithum a nupui chu a pâwl ziah a. A ṭhianpa
chuan masturbation chingin chawlhkar
khatah vawithum a tiziah bawk a. Nupui neiin chawlhkar khata vawithum a chi a
tihtlâk avanga natna pakhatmah vei lova, a kum rual pui a ṭhianpain chawlhkar
khata vawithum mas-turbation aṭanga a
chi a titlak ṭhin avanga cancer te, TB te, kal (kidney) ṭha lo te, chuap leh
lung ṭha lo te, leh natna dang dang 39 zet a han vei mai thei bik tur chu
medical science lam aṭang chuan prove
a harsa viauin ka ring a ni. Prove
pawh a ngai lo; thil ni thei a ni lo ti ila a dik ang.
Hmeichhiat
Mipatna leh Mihring Rilru
Sex-in
mihring rilru a luah nasatzia hi sawi chhuah thiam a harsa khawp mai. Sigmund
Freud-a te chuan an sawi thui thei hle; sawi tur lah an hria. Mithiamte chuan
mihring nunah hian sex hi an dah
pawimawh hle a. Kan rilru tam zawk mah hi a luah a ni. Kan thiltih apiang
deuhthaw hi sex nena engemaw ti kawng
tala inzawmna nei vek niin an sawi bawk.
Mipate chuan ni khatah vawikhat tal sex hi an ngaihtuah ziah a; hmun thuma ṭhena
hmun khat phei chuan ni khatah vawi tam tak an ngaihtuah ṭhin. Hmeichhia erawh
chuan an ngaihtuah tlêm deuh; za zela 25 chauhin ni tin sex chungchang an ngaihtuah nia sawi a ni.
Mipa naupangin a pa aia a nu a ngainatna
chhan pawh hi sex tho a ni a,
hmeichhe naupangin a nu aia a pa kuah a duh nachhan pawh sex tho niin an sawi bawk. Hmêlṭha nih kan châk nachhan te, pian
nalh nih kan châk nachhan te, hausak kan châk nachhan te, in ropui leh car ṭha
pui pui neih kan chak nachhan te leh hmeichhiain rimtui a inhnawih nachhan te
hi sex nen a inkungkaih vek a ni.
Rang-kachak leh lunghlu te pawh hi anmahni ringawt chuan an hlu miah lo; min
hlutpuitu leh min ngaihsanpuitu kan oppsite
sex te tel lo chuan engmah hi a lo
hlu tak tak lo.
Mipa lungawina vawrtawp chu hmeichhia a ni.
Hmeichheho ngaihsan apiang khawvelah an lar ti ila dawt kan sawi lo vang chu.
Arab-ho zingah eng vangin nge infiammi lar, zaithiam lar, film star lar leh
kawng dang danga khawvel hmahruaitu an rawn chhuah loh? An hmeichhehovin duh
thala an ngaihsan zawng mi an bawr ngam ve loh vang leh an tihlan ngam ve loh
vang a ni. Mipa tâna thil nuam ber chu hmeichhe ngaihsan nih hi a ni a. Chu
chuan mipa nun hi a khawih nasa khawp mai.
Chuvang chuan zalenna rama mipate chuan hmeichhe ngaihsan zawng taka lar
an châk a, an theihna kawng kawngah an tum bawk a. Chu chuan zaithiam lar,
infiam mi, film star lar leh kawng dang danga milar a siam ṭeuh mai a ni.
Chutianga kawng hrang hranga hmeichhe ngaihsan nih châk inbelhkhawm chuan ram
changkang a siam ti ila dâwt a ni bik hauh lo.
Mipa tleirawl chuan hmeichhe mit lâk tum reng
rengin hun a hmang ṭhin. A inchei dan te, a kal dan te leh a lu meh dan te
thlengin hmeichhe rilru lak tumna vek a ni ti ila a dik awm e. Tlangvalin bike
chak deuh mai neih a duhna te, inkhel thiam nih a châkna te, lehkhathiam nih a
chakna te hi a bul ber chu sex a ni.
Chutiang bawkin nula pawhin mipa mit lâk tum reng rengin hun a hmang ve bawk.
Mipa hmuh phâk loha an awm dan leh mipa hmuh phâk renga an awm dan chu inang lo
tak a ni. Inchei te hi an uar hle naa mipa hmuh phâk loha an awm chuan an
inhnawih hler hlerh peih fo bik lo va, an intino chik chek reng peih bik hek
lo.
Hmangaihna
Vawrtawp
Hmeichhia leh mipa kan inhmangaihna vawrtawp
chu sex hi a ni. Hmeichhiain mipa a
hmangaihna a tihlan theih dan sang ber chu sex
a ni a. Chuvang chuan mipa chuan hmeichhiain a hmangaih tak tak leh hmangaih
tak tak loh fiah nan hmeichhia chu a fiah fo ṭhin a. Hmanraw bawlh-hlawh takah
a hmang fo bawk. Hmeichhia chuan thil dang zawng zawngah a ngaihzawng chu a
hmangaih a ni tih lan-tirin theihtawp pawh chhuah mah se sex hmanpui a duh loh chhung chu mipa tân chu hmangaihna chu a
famkim tak tak thei chuang lo. In ropui te, car nalh tak tak te, thawmhnaw man
to tak takte hian hmangaihna a tifamkim lo va; a chaw-hmeh ṭha tak chu an ni
thei. In ropui leh nalh tak tak, car nalh ber ber leh inchhung bungraw
changkang ber berah pawh awm dun ila kan inhmangaih miau loha, sex kan hman theih loh emaw, kan hmang a
nih pawha inittawnna tak tak nei lo, midang it rilru reng chunga kan hmang a
nih chuan hmangaihna chu a nuam famkim chuang lo vang.
Khum dûp nuam leh changkang berah pawh mu dûn
ila kan mutpui nu/pa chu kan hmangaih tak tak loh emaw, kan rilru chhungril
bera kan it zawng a nih tak tak loh chuan a hlutna a tam chuang lo. Chu âi
chuan râp in mai maiah pawh awm ila kan kawppui chu khawvela kan hmangaih ber,
kan it ber leh hmelṭha kan tihber a nih chuan hmangaihna a famkim a, lung a âwi
a, a nuam famkim zâwk bawk dâwn tihna a ni.
Hmeichheho
leh A Vawrtâwp
Tunhma chuan sex hi mipa tâ bik tur emaw an ti mai. A awmzia chu hmeichhia chuan
nuam tive lo pawh ni se pawi lo deuha ngaih a ni. A chang phei chuan
hmeichhiain sex chu nuam an tihve kha
an phal lo dâwn dâwn mai. Tunlai hmeichhiate hi chu vannei tak an ni. Mipa tam
zawk hian kan nupuite awm dan leh nihna tak hi kan hre lo khawp mai.
Hmeichhiate hi chuan inpawl nawmna tak tak an pawh har hle. Inpawng suala an
duh lo chung tihluihin a vawrtâwp an thleng ve mai mai lo. Mipate hi chuan kan
thleng zel mai a. Hmeichhe dinhmun ngaihtuah vak loh phei chuan mawl tak, a
hmeichhe tana nuam miah lovin a zawh ve mai mai theih a ni. Hei vang hian
hmeichhe tam tak chuan an pasalte tihlawm nan nuam an tider ve mai mai ṭhin.
America lam bawk han sawi ila. Mi thiam hrang hrangin an zirna-ah
chuan hmeichhiate hian an pasalte tihlawm nan nuam an tider nasa hle ṭhin an ti
a. Mi hrang hrang zirna aṭangin hmeichhia za zela 55 aṭanga za zela 80 chuan
nuam an tider ṭhin anga ngaih a ni a. A bak zawng chuan an tider peih lo emaw,
a nachang an hre lo emaw, nuam an ti tak tak tihna emaw a ni thei a. Chutiang a
nih chuan han ngaihtuah ila, hmeichhe zinga inpawl nawmna tak tak pawh thleng
thei, a tawp thleng zo ṭhin an tlem turzia chu kan hre thei mai awm e.
National Health and Social Life Survey,
USA chuan USA-a nupa chanchin an han zir a. Mipa za zela 75 te chuan inpawl
apiangin a nuam vawrtawp an thleng thei a. Hmeichhe zingah za zela 29 chauhin
an thleng thei a. Hmeichhe tam zawk chuan an Mawn khawihsak fê loh chuan an
serhkua aṭangin a nuam vawr-tawp an thleng thei lo tiin an zir chhuak a.
Hmeichhe zinga a nuam vawrtawp thlenga insawi zinga tam tak chuan thleng lo nih
kha zahthlak tiin thleng angin an insawi ve mai mai a nih an la ring zui.
ABC-in a zir dan ve thung chuan hmeichhia
za zela 75 te chuan fawhsak emaw, khalhsak fê loh emaw, khâwl (ma-chine) emaw hman loh chuan a nuam
vawrtawp an thleng thei lo niin an sawi. Hmeichhe tam tak chu an pasalten an
hriat loh lutuk avangin thleng thei ngei tur thleng chuang lo an la awm teuhin
a lang bawk. Hmeichhiate hi an lo khawngaih-thlak hle mai.
Heti taka hmeichhiaten inpâwl nawm-na tak
tak an pawh hleih theih lohna chhan hi kawng hrang hrangin a zir mite chuan
tihian an sawi:
-
Itawm tâwk lova inhriatna (sawm zinga
paruk)
-
Sex
tuipui loh hrim hrim vang (sawm zingah pathum)
-
Sex
chu nuam an tihziah loh vang (sawm zingah pahnih)
-
Sex
hman laia a nat vang (sawm zinga pakhat aṭanga pahnih)
-
Châkna chhuak hlei thei lo (sawm zinga
panga)
-
A nuam vawrtawp thlen hlei theih loh vang
(sawm zinga panga)
-
A nuam vawrtawp thleng thei hlawl lo (sawm
zinga pahnih aṭanga pathum)
Psychologist
hmingthang Sigmund Freud-a khan hmeichhiate hian an serh kua aṭangin a nuam
vawrtâwp an thleng hmâ ber tiin a lo sawi zauh mai a. A ngaihdan chuan
hmeichheho chuan an serh kua aṭangin nuam an tuar nasa ber a ni. Mahse hei hi
tunlai mithiamte chuan an awih leh tawh lo. Hmeichhiate hian an serh kua aṭangin
inpawl nawmna tak tak hi an dawng hlei thei lo zâwk niin an sawi leh tawh a.
Hei hi a dik hmel viau a ni. Kinsey-a teho pawhin hmeichhe ṭhenkhat hmangin experiment an han bei a. Hmeichhe serh
kua-ah hian hriatna thazam a lo awm mang hauh lo mai tih an hmuchhuak ta a ni.
Kinsey-a sawi danin an experiment
beihna hmeichhia za zela 14 chauhin an serh kawchhung aṭangin an khawih leh
khawih loh chu an hre hrang thei.
Hei vang hian hmeichhe tam zawk chuan an
pasal emaw an bialpa emaw tih-lawm nan nuam an tider nasa hle tih an hmuchhuak
leh ta zel a. Mi hrang hrang zirna aṭangin hmeichhia za zela 55 aṭanga
za zela 80 chuan inpawl laiin nuam a tider ṭhin anga ngaih a ni a. A bak zawng
chuan an tider peih lo emaw, a nachang an hre lo emaw, nuam an ti tak tak tihna
emaw a ni thei a. Chutiang a nih chuan han ngaih-tuah ila, hmeichhe zinga
inpawl nawmna tak tak, a vawrtawp thleng thei, a tawp thleng zo ṭhin an tlem
turzia chu kan hre thei mai awm e.
Hmeichhe ṭhenkhat zingah inpawl dan
pangngaia an serh kua aṭanga a nuam vawrtawp thleng theia insawi an awm ṭhin a.
Hei pawh hi a zir mite chuan an la awih vek hauh lo. Hetiang lama thuziak
huai tak Anne Koedt-i chuan, ‘Hmeichhe ṭhenkhat
hian an nihna diktak hre lovin an sawi ve mai mai a ni. Hmeichhe zingah inpawl
dan pangngaia a nuam vawrtawp thleng intite hian an serh kua aṭanga thleng an
ni lo tih an inhre lo,’ a ti ve tlat.
Eng
tin nge ni ang?
Sex
hi
inthlahchhawn nana Pathian siam a nih rualin nupa nun tihlimtu tura a siam pawh
a ni tel ngei ang tih hi pawm hmiah tur a ni. Ramsate zingah tun thlenga
mihring thiamnain a hmuh chinah chuan dolphin sanghate chauhin nawm chen nan sex an hmang nia hriat a ni. Sex-in mihring rilru a luah tam dan leh
mi nghawng nasat dan hi sawi thiam a har khawp mai. Kan kum upat dan azirin a
danglam thei. Mihring kan upa tial tiala sex-in
kan rilru a luah tam tial tial a. Chutah engemaw chen hnu, kan han upat deuh
tak tak hnu-ah a kiam leh hret hret bawk. Kinsey Sex
Institute ten an zir dan chuan innei zingah kum 18-29 inkarin a tlangpuia lakin
kum khatah vawi 142 sex an hmang a;
kum 30 aṭanga kum 39-inkarin kum khatah vawi 86 an hmang a; kum 40 aṭanga kum
49 inkarin vawi 69; kum 50 chung lamin vawi 52 an hmang angin an chhut chhuak
a. Hei hi an mihring zirte azirin a danglam hret hret thei turah ngaih a nih
rualin kum a lo tam deuh hian sex lamah
mi an inhmang tlem tial tial tih a lang chiang viau mai.
Sex tel
miah lo chuan a nupa a nih tak tak theih loh ti ila kan tisual kher awm love.
Hei hian rei tak sex hmang tawh ṭhin
nupa, engemaw harsatna avanga hmang thei ta loho chu a huam lo. Mi ṭhenkhat
chuan inneih hlimna atan hian sex hi
thil pawimawh ber a ni lo an ti a. A dik thawkhat mai thei. Pathian thu lam aṭanga
late phei chuan an pawm viau maithei. Mahse sex
tel miah lova a tir aṭang nupa ni tur chuan tumahin an thei kher lo maithei a
ni. Nupa tana sex pawimawh dan chu Julie Sibert-in Intimacy in
Marriage Blog-a a ziah dan hi (Number 1-na aṭanga 3-na thleng hi) han sawi
chhawng ta mai mai ila:
1. Inneihna
hi Pathianin thutiam hmanga inlaichinna atana a siam a ni: Inneihna hi Pathian
remruat a ni a. Chuvangin kawng danga mihring kan inlaichinna nen hian a inang
thei lo tih hi hriat tur a ni. Hmeichhia leh mipa an inneih hian pumkhat an lo
ni ta a. Chu inneihna chu engemaw avanga a lo keh chuan thlarau lam nun
thlengin a nghawng thei a ni. Inneihna a
lo awm hian hengte hi hriat reng tur: (A) Inneihna hi Pathian siam a ni. (B)
Sex hi inneihna tinuamtu a ni a, inneihnain a ken tel tlat a ni. (C) Inneihna
leh sex hi thil kal dun reng, pawh ṭhen theih miah loh a ni.
2. Sex
a nih dan tur ang taka hman chuan malsawmna, nupa nun tinuamtu leh tihlimtu a
ni a, chu chu Pathian duhdan leh remruatna pawh a ni tih hai rual a ni lo. A
nih dan tur anga hman a nih loh erawh chuan anchhia a ni thung. Chu-vangin miin
sex hi inneihna-ah hian an dah pawimawh loh chuan Pathianin a tum ang tak
inneihna chu an thleng zo lo vang.
3. Midangte
sualah kan hruai lut tur a ni lo: Mahni nupui/pasal te sex chungchanga ngaihsak
loh hi mahni maia tâwp sual lian tak a ni satliah lo va, mahni kawppui te
uirena kawnga hruai lûttu a ni thei. Chuvangin nupui pasal nei tawh chuan mahni
kawppui te ngaihsak a, an phû tawk lawmman (sex) pêk tur a ni. Midang lakah
uire kher lo pawh nise mahni kawppui te ngaihsak loh leh an phu tawk lawmman
pêk loh chu sual a ni hrim hrim; taksa lama harsatna vawrtawp, kan duh reng
vang ni lote erawh chu sawi ngai lovah dah ila.
Sex hi nupa kan nih tawh a,
inneihna thutiam kan tiam tawh a nih chuan kan duha kan hman a, kan duh lohah
kan hman loh mai mai atana Pathian pêk a ni lo va. Kan kawppui te laka kan
mawhphurhna, kan duty, kan tih ngei ngei tur a ni zawk. Kan tih loh sual chuan
midangte kha sualah a hruai lut thei a, chu chu thil ṭha lo tak a ni bawk.
Nupui/pasal nei tawhin sex hi a ngaihthah emaw, a ngainêp emaw a nih chuan a
kawppui a ngainep tihna a ni a. Chutiang mi chuan Pathian pawi a sawi ti hial
ila kan tilutukin ka ring lo.
A nih leh nupa chuan hlim
taka sex an hman dun theih nan tawngtaiin Pathian hnenah dil sela a mawi lo ang
em? He zawhna hi a ri khat khawp mai. Mizo chuan tilutuk kan ti maithei e.
Mahse sex hi Pathian siam a nih miau avang leh inneihna pawh Pathian remruat,
Pathian din leh siam a ni a, chumi tinghet tur leh tihlawhtling tura rahbi pawimawh
em em mai sex chungchanga a siamtu hnena dilna kan han thlen chu a thiang dawn
law’m ni? Kei chuan nupa tan dil awm hliah hliahah ka ngai zawk a, Pathian pawh
a lawm ngawtin ka ring hial a ni.
4. Kan
kawppuite kan ngaihsak loh hian keimahni leh keimahni kan intidawng mai mai a
ni: Sex chungchangah ngat chuan
kan kawppuite kan tihlawm nasat poh leh keimahni kan lawm nasain kan lungawi
ang a, chu chuan hriat loh hlanin nupa hlim takah min siam thei a ni. Mahni
kawppuite tilawm apiangin nuam an ti a, an lungawiin hlawhtling an inti bawk.
Chuvangin mahni kawppuite ngaihsak lo chuan amah leh amah a inhrem mai mai a
ni.
5. Quickie
sex: Sex puitling tak tak hmang lova kawppuite nena infiam leh inchhaih pawh hi
mithiamte chuan an dah pawimawh khawp mai. Chutiang chu quickie sex an ti a.
Hetiang hmang thiam nupate chu a hmang ve ngai lo leh tive ngai lote aiin an
hlim zawk turah an ngai a ni. Quickie sex chu eng nge ni? Inpawl tak tak si
lova nupa inchhaih hi a ni ber e. Entirnan Siami office kal tur chu a pasal chuan
a pawm lawk a, khumah mutin a bawhbet a. Uar takin an han infawp ta a.
Hmeichhiat mipat-na hmang puitling tak tak si lo; chakna tichhuak tawk velin an
in chhaih/inkhawih ta a. Chu bakah pawh chutiang ringawt lo deuhte pawh thlen
theih a ni. Tichuan Siami office kal tur chuan a rilruin a pasal chu a hre reng
a. Zan ni thuai thuai se an hmabak chu zo law law se tiin nilêngin a pasal chu
a ngaih phah veng veng thei. Siami pasal Hminga pawhin office ban thuai thuai
a, a nupui han chhaih leh chu a châk nileng thei bawk.
6. |awngkam
Hmanga Bul |an: Ransa aia mihring kan vanneihna chu duh duh sawi thei tura
tawng (language) kan nei hi a ni. Tawng hi Pathian thu sawi nan te, inhauh nan
te, infak nan te kan hmang tangkai hle. Khum laizawla nupa inpawlna hmanrua-ah
erawh kan hmang tam lo maithei. Mizote phei chuan kan hmang tam lo lehzualin a
rinawm a. Keini aia hnam mawl lehzualte phei chuan an hmang tlem lehzualin ka
ring. Mahni kawpptuite hi a bikin khum laizawlah fak hreh lo ila. Kan duh dan
leh duhzawngte pawh sawi hreh lo ila a ṭha a ni. |awngkam chu sex bul ṭan nan
leh a tâwp khar nan hmang thei ila a ṭha hle.
Ni 8
September, 2013 khan facebook-ah tihian mi pakhatin NUPA INPAWL HI
DAMDAWI |HA TAK A NI
tih a rawn post a, ṭha ka tih em avangin a phalna nen thlap ka han copy a ni.
NUPA INPAWL
HI DAMDAWI |HA TAK A NI:-
Nupa chungchang zirmi, mithiam tak Dr.Reed Mosko-Witz
hmuhchhuah dan chuan mi tam takin natna kan neih ṭhin-Lu na, Hnungzang na leh
nguai burna kan neih fo te tana damdawi ṭha ber pakhat chu nupa hlim taka
inpawlna hi a ni a ti mauh mai! Hetiang zirmi, mi tamtak te pawhin inpawlna
hian taksaa natna dotu thisen chu tanpuiin nachhawkna angin a thawk a, Lu hrûm
natna avanga lu hai luakchhuak ber burte leh ngaihtuahna lama natna ang chite
pawh hi nupa hlim taka inpawlna hian a chhawk zangkhai thei an lo ti tawh ṭhin
reng a ni.
LUNG LAM NATNA:-Rilru lam zir mi, damdawi thiam hmingthang
Alexander Lowen chuan "Nupa inpawlna lama lungawi tawk lohna hi thin lam
natna thlentu zinga chhiar theih ani" a ti bawk.
NATNA DO THEIHNA:- Mihring taksa-ah hian thisen-vâr (white
blood corpuscle) a awm a. Hei hi mihringa natna lo awm reng reng do va, lo ei
zo ṭhintu a ni a, he thisen var hi tam tak neih loh chuan natna hri engemaw kan
taksa chhunga a awm hlekin kan do zo lo hma em em ṭhin a ni. Nupa inpawlna
hlimawm tak leh lungawi thlak tak nei ṭhinah chuan he thisen vâr kan tih hi a
tam zawk zel a, chu chuan taksaa natna lo awm thei tur chu a lo veng chak bik
ta a, chutiang nei tamte chu a dam pawh an dam rei zawk ṭhin. Hmeichhia, nupa
inpawlna hlimawm tak nei ṭhinte chuan Hnute Cancer pawh an vei tlem bik nghe
nghe tih te pawh an hmuchhuṭk tawh bawk. Inpawl chhung hi rei lo hle mah sela,
mumal taka a khat mawi tawka inpawlna neih fo chuan taksaa natna do theihna hi
a ṭha em em bik a lo ni reng mai.
THI NEIH HMAA KAWNG NA:- Hmeichhia te hi thi an neih dawn ninga/ni sarih velah
hian an thisen chu an kumkuruh (pelvis) velah hian a lo lut thla tam zual a.
Hei hian mi ṭhenkhatah chuan vung leh kawngbawr vel na them thum a thlen chawk ṭhin.
Amaherawh chu, inpawlna nuam taka miin a khat tawka a neih fo chuan, kumkuruh
bawr vela thisen lo inchhekkhawl tam bik ta ṭhin chu nupa inpawl nuam tihna
(orgasm) avanga thisen lo danglam ṭhin chuan awlsam takin a luan dan tur
pangngaiin a luan let tir hma ta bik ṭhin, chuvang chuan kawng na leh tai nate
pawh an neih loh phah zawk ṭhin a ni.
NA CHHAWKNA DAMDAWI :- Nupa inpawlna nuam vawrtawp
(climax) thlen hian siam chawp ni lo, nachhawkna mak tak a thlen ve tlat mai. Nupa
inpawlna rei leh nuam tak miin a neih fo chuan, mutthilh theih loh fo pawh a
nei tlem zawk hle a ni.
RILRU LAM HRISELNA:- Mihring rilru put dan lam zir mi,
Douglas Heath chuan kum sawm-thum teh meuh a zir na-ah chuan " Nupa
inpawlna hlimawm taka hmang ṭhinte chuan thil vei vak vak an nei lova, an nun
dan pawh a nemin, an kawlhsen lova, thil dik lovah pawh mite an puhmawh mai mai
love" , tiin a puangzar a. Nupa inpawlnaa duhtawk leh hlimna ṭha tak nei
thei te chuan- rilru, thlarau leh tisa lamah hriselna ṭha tak an nei chawk ṭhin
a ni.
Sawi tur a tam.
Inneihna hi Pathian siam a ni a. Mal a sawm bawk a. Chu-vangin inneihnain a ken
tel sex hi mihring tana ṭlo tur chuan
a siam a rinawm chiah loh a ni. Mihring tana ṭha lo tur a nih chuan inneihna hi
malsawmna ni lovin anchhia a ni tihna a ni dawn a, a dik thei lo vang. Chutiang
zelin inneihnain a ken tel chu fa neih a ni a. Fa neih dawna thil thleng ngei
ngei chu mipa chi chhuak hi a ni a. Chu chu vanduaina tawpkhawk, natna hrang
hrang thlen thei a nih si chuan inneihna tluka Pathianin anchhia a lawh hi a
vang hle dawn tihna a ni; mahse chutiang chuan kan ring phal chiah si lo. Thil
reng reng hi lutuk a ṭha lo va. Sex pawh hi a lutuk chu a ṭha chuang lo tih hi
kan pawm dan a ni. Vitamin pawh hi ei tam lutuk chuan tûr hlauhawm tak a ni
thei tih hria ila.
Engpawhnise inneihna hi malsawmna-ah chantir ila, hlim takin i awm phawt
teh ang u. Chu chu Pathian duh dan pawh a ni ngei ang. Δ
Comments
Post a Comment