SYRIA RAM BUAINA LEH A CHHEHVEL
Syria Ram Buaina leh A Chhehvel
Tunlai
(2011 hnu lam) hian Middle East ramte an buai nasa khawp mai. Sawi tur a tam a,
chuvangin chipchiar taka sawi lovin kil khata an buaina chauh sawi ila a ṭha awm e. Middle
East pum pui sawi kan tum chuan a thui dawn lutuk a, tunhnaia Syria ram buaina
chauh kan thlur bing dawn a ni.
Syria
ram hi Medditerranean tuipui chhak lam kama awm a ni a. A hmar lamah Turkey a
awm a, khawchhak lamah Irag nen an inri a, chhim lamah Jordan leh Israel-in
riin a chhim thlang lamah Lebanon ten an ri a ni. Kum 2011 chhiarpui khan
mihring maktaduaih 20 leh nuaih-riat chuang hret an awm a, an khawpui chu
khawvela khawpui upa ber pâwl Damascus a ni. Damascus hi khawpui anga an neih
chu a ni naa Aleppo chu khaw lian ber a ni thung.
Syria ram hi ram upa tak a ni. BC
10,000 velah te pawh khan henglai velah hian mihring an lo vei zak zak tawh nia
hriat a ni a. BC 2000-2500 chho velah te khan ram ropui tak a lo ding tawh niin
an hre nghe nghe bawk. A hming hi Bible-a Assuria tih aṭanga lak kha a ni em
tih thu-ah hian mithiamte an inhnial fo va. Tunah tak hi chuan ni ngeia hriatna
hi a nghet ta deuh zawk niin a lang.
Mahnia inrelbawl sawrkar te chu han
nei ve bawk mah se ram chaka sawi a ni ngai lo. Sumerians, Akkadians, Amorites,
Egyptians, Hittites, Assyrian, and Babylonian hnuaiah te a awm tawh a. Isua
pian hma kum zabi parukna-ah khan Persian Achaemenian Empire hnuai-ah
a awm a. Chumi hnu kum 330 BC khan Alexander-a hnuaiah a awm leh a. Alexander-a
tak chu a dam rei loh avangin a general pakhat Seleucid-a leh a thlahten BC
301 atanga 164 thleng an awp leh a. Chumi hnu-ah Parthian-ho leh Nabataean Arab
ten a ram chu an ṭhen
hrang leh bawk. Roman empire bung khat niin BC 64 atanga AD 300 thleng Rom-in
an awp a. AD 300 aṭanga
634 inkar khan Byzantine Empire hnuaiah a awm leh bawk. Byzantine Empire a tluk
hnu khan Arab lal hrang hrangin an awp leh ta a. Kum 1400 khan Timur Lent-an
Damuscus leh Allepo khua te chu rûnin nunau pawisawi lo a that chiam a. A sâmin
a sâm a ni ber. Kum 1516 atangin Ottoman Empire hnuaiah rei tak an awm a. Indopui
Pakhatna lai bawr khan British leh France hnuaiah an awm leh a ni.
Indopui Pakhatna laihawlah khan British
palai Mark Sykes-a leh France palai Franqois Georges-Picot te chuan Sykes-Picot
Agreement (1916) siamin indo zawha Ottoman Empire inphel dan
turah a rukin remna an siam a. Jordan aṭanga Iran thlengin
ngil taka rin chhovin an inphel a. Kum 1920-a League of Nations kuta Syria a
awm khan chu ramri chu an pawm a. Tun thlengin chhim lam ramri a ni hlen ta a
ni.
Kum 1920-ah vêk hian Syria chu Hashemite
chhungkuaa mi Faisal I hnuaiah independent-in thla rei lo te an awm a. Mahse
Maysalun indona-ah tlawmin France kutah an tlu lut leh ta a. San Remo Confe-rence
an nei a. Chu Conference rawtna ang chuan League of Nations chuan Syria chu
France hnuaia awm turin a ti ta a ni. Mahse kum 1925 atangin Sultan al-Atrash-a leh a hote chu an hel leh ta chiam mai a. Indona hrang
hrang al-Kafr indona-ah te, al-Mazraa indona-ah te, al-musaifirah indona-ah te leh Suway-da
indona-ah te France chu an tlawm ta zel mai a. Chutah France-ho tlawmngai chuan
Morocco leh Senegal-a a sipai dahte chu thawn chhovin helho chu a han nuai ta
chiam mai a. Kum 1927 thleng an indo a. France-ho chuan Sultan al-Atrash-a pawh
an man nghe nghe a. Thi tura tih a ni naa a tlanchhuak a. France-ho chuan an
ngaidam a. Kum 1937 a Syria French Treaty an ziah hnu khan Syria ramah chuan a
kir leh ta a ni.
Kum 1936
September thla khan Syria leh France chuan Syria independent-na turin remna an
ziak a. Syria ram tak tak a din hnua an president hmasa ber ni turin Hashim
al-Atassi-a chu thlan a ni. Mahse he remna hi French Legis-lature chuan a pawm
thei ta hauh lo mai a. Tichuan Syria chu France hnuaiah a awm leh ta a. Kum
1940-a France sawrkar a lo tluk khan Syria chu German-ho ruat France sawrkar
lailawk hruaitu Vichy-a kutah a awm zawm zel a. Mahse kum 1941 khan British leh
Free French sipaite chuan Syria chu an la leh a. Syria lam aṭanga nawrna a nat em avangin British
chuan France chu Syria ram chhuahsan turin a ti a. Tichuan kum 1946 April thla
khan France sawrkar chuan Syria rama a sipaite chu a la chhuak ta vek a. A hmaa
an thlan tlin tawh party kutah Syria chu an dah lêt leh ta a ni.
Kum
1946-a an independent hnu-ah pawh an inchingfel hlei thei meuh lo a ni ber. Kum
1948-a Israel sawrkar lo ding chhuak nuai chimih tum khan Arab ram dangte a pui
a. Mahse he indona-ah hian chiang takin a tlâwm a. Chuvangin kum 1949 March
thla khan Col.Husni al-Za’m chuan an sawrkar chu a paihthla ta a. Mahse ani
pawh hi Col.Sami al-Hinnawi chuan a paih-thla veleh a. Chumi kum vek chuan ani
pawh chu Col.Adib Shi-shakli chuan a paihthla veleh ta tho a ni.
Shishakli
chuan party hrang hrang awm a khap a. Mahse chuti chung chuan kum 1954 khan ani
pawh chu mi dangin an paihthla ve ta tho va. Parliamentary system hmangin an
han inenkawl leh ren-rawn a. Parliamentary system pawh chuan an inenkawl leh
hlei thei ta chuang lo; hmun hrang hrangah buaina a chhuak deuh reng a. Hnam
tenau zawkte an lungawi lo bawk nen; sawrkar chak a ding thei ta reng reng lo
mai a ni.
Kum
1956 khan Soviet Union nen remna an ziak a. Chuta ṭang chuan communist thuhnuaiah com-munist
ram ni ve chiah si lovin a awm ta reng a. Soviet Union chuan ralthuam ṭha tak takin a thuam chho ta bawk nen;
a ṭhenawm ramte
ngaih a ṭha thei ta lo va.
A bikin Turkey phei chuan Syria chuan Iskenderun lâk let leh a tum ang tih
hlauvin hetia ralthuam lama Syria hmasawnna hi a enghelh em em mai a ni.
Kum
1958 February 1 khan Syria president Shukri al-Quwatli leh Egypt president
Nasser-a te chuan Egypt leh Syria chu ram khatah siamin United Arab Republic an
din a. Mahse ram pahnih insuihfin hnua Syria dinhmun chu a lungawi thlak loh
tiin Syrian Ba’athist Party officer ṭhenkhat Lieutenant-Colonel Muhammad Umran,
Major Salah Jadid leh
Captain Hafez al-Assad te chuan a
rukin committee hran an din a. Hemi kum vek September thla-ah Syria chu United
Arab Republic aṭang
chuan a inhnukdawk leh a. Mahse buaina leh lungawi lohna chu a la kiam chuang
lo. Kum 1963 March thla-ah sawrkar chu paihthlak a ni leh ta a ni. Hemi ṭuma sawrkar paihthlatute hi Arab
Socialist Ba’ath party mi leh sa Michel Aflaq leh Salah al-Din
al-Bitar te an ni. Cabinet thar an din chu Ba'ath party mi leh
sate deuh vek an ni.
Kum 1966 February 23-ah sipaiho chuan
rorel lai chu paih-thlain president Amid Hafiz-a chu lung inah an khung a.
March 1-ah civil sawrkar an din a. Chuta a hotu ber chu Nureddin al-Atassi a ni
a. Mahse thuneihna tak tak chu Salah Jadid-a kutah a awm deuh vek zawk a. Ani
hi kum 1966 atanga 1970 thlenga Syria enkawltu tak tak chu a ni.
Kum 1967 June thla Ni Ruk Indo-ah khan
darkar 48 chhung lekin Syria chuan Golan Height a hloh hman a. Heti tak maia
Israel laka an tlâwm chiang hian party chhungah ngaihdan a tiphir nasa hle.
Party lama thuneitu Jadid-a leh sipai lama thuneitu Assad-a ngaih-dan a inang
thei ta lo. Nasa taka thuneihna an inchuh hnu-ah kum 1970 November thla khan
Assad-a chuan Jadid-a chu a nawr chhuak ta nge nge a. Syria ram chhung chu Hafez
al-Assad-a kutah a lo awm pumhlum ta a ni.
Hafez al-Assad-a chuan thu-neihna
zawng zawng a pum hmawm a ni ber e. Kum 1973 October 6 khan Egypt sawrkar nen ṭangruala Israin Yom Kippur War an
tih tak chu an tichhuak a. Mahse hemi ṭum
pawh hian zahthlak takin a tlawm zawkah an ṭang leh ta a. Israel sipaite chuan Damuscus khaw dai an
rap hman hial niin an sawi. Tin, Assad-a hian Lebanon tualchhung buai chu ṭhelh a ngai e tih chhuanlamin kum
15 zet chu (2005 thleng) Lebanon ramah a sipaite chu a dah lui tlat bawk.
Kum 1970 atanga 1982 chho thleng khan
Muslim Brotherhood pâwl chuan sawrkar paihthlak an tum thin a. Heng Islamist-ho
hian civil mi bakah sipaite chu an bei fo bawk a. Sipaiho pawhin an chhang lêt
fo va. Kum 1982-a Hama insam-na an tihah phei chuan civil mi 10,000 atanga
40,000 vel lai chu sipai kut tuarin an thi a ni. Assad-a hian amah duh lotute
chu a dim lo salh salh khawp mai.
Kum 2000 June 10 khan Hafez al-Assad-a
chu a thi a. A aiah a fapa Bashar al-Assad-a chu chuhtu awm lovin dah a ni a. Ani
hian tun thlengin (kum 2013) lalṭhutthleng
a la luah ta a ni. Hafez al-Assad a thih hian Damascus khawpuiah chuan rorel
dan kalphung thlak duhho chuan buaina an siam ta chiam mai a. Mahse na takin
sawrkar chuan a chhang lêt a. An daih rei ta lo.
Kum 2003 October 5 khan Damascus
khawpui bula Islamic Jihad-ho training-na hmunpui chu Israel chuan a rawn bomb
chhiatsak vek mai a. Syria sawrkar chuan a chhang lêt ngam lo. Kum 2007
September 6 khan Operation Orchad tiin Israel chuan atom bomb siamna tur hmun
nia a ngaih, North Korea mithiamte din chu a rawn bomb chhiatsak leh vek bawk
a. Hemi ṭum
pawh hian Syria chu a inhrosa viau naa a chhan lêt thu kan hre lo.
Tunlai Buaina
Kum 2011 tir lam atang khan Arab ram
hrang hrangah mipui lungawi lo chuan kawtthlerah lo chhuakin an sawrkar dinglai
duh lohna an rawn auchhuahpui a. Hei hi vawilehkhata mipui lungawi lo thutin a
hrin ni lovin hun rei tak aṭanga
mipui lungawi lo inmung tawh puak keh a ni zawk. Tunisia ram aṭanga inṭanin Arab ram hrang hrang a tuam zel a. Ram pali-ah
mipuiin rorel lai an paih thla a ni. A hmasa berin January 11, 2011 khan
Tunisia president Zine El Abidine Ben Ali chu mipui nawrna avangin Saudi Arabia
ramah a tlanchhia a. February 11-ah kum 30 zet ro lo rel tawh Hosni Mubarak-a,
Egypt president chu mipuiin ni 18 zet an nawr hnu-ah a bang veleh ta a. Libya
ram hruaitu, kum 40 zet rorel tawh Muammar Gaddafi chu hemi kum vêk August
23-ah paihthlak a ni bawk a. National Transitional Council-in Bab al-Azizia an thunun hnu-ah October
20, 2011-ah a pian leh murna Sirte-ah thah a ni a. Yemeni president Ali
Abdullah Saleh pawhin Abd al-Rab Mansur al-Hadi hnenah thuneihna a hlan a.
Inthlanpui buatsaih a ni a, he pa, Abd al-Rab Mansur al-Hadi hi February 27,
2012 khan a tling zui ta nghe nghe a ni.
Ram hruaitu dangte pawhin an bang
nghal lo a nih pawhin an term tawpa chawlh hlen an tum thu an puang bawk. Sudan
president Omar al-Bashir chuan kum 2015 inthlanpuiah chuh a tum tawh loh thu a
puang a. Kum 2014-a term hmang zo tur Irag Prime Minister Nouri al-Maliki
pawhin bang tura nawrna nasa tak karah chuh nawn a tum tawh loh thu a puang
bawk. Jordan ramah pawh mipui lungawi lo tihlungawi nan King Abdullah chuan rei
lo te chhungin sawrkar thar pali a siam hman a. Kuwait-ah pawh mipui lungawi lo
avangin Prime Minister Nasser Mohammed
Al-Ahmed Al-Sabah cabinet an bang bawk.
Heng buainaa inhnamhnawih leh sulsutu ṭhenkhat phei chuan Nobel Peace
Prize an dawng hial. Tawakel Karman, Yemen chuan kum 2011 khan Nobel Prize a
dawng a. Time chanchinbu chuan protester pakhat chu kum 2011 December thla khan
‘Person of the Year” atan an thlang
a. Spanish thlalatu Samuel Aranda chuan kum 2011 October 15-a Yemen buai laia
nu pakhatin a chhungte hliam a pawm lai thla a lak avangin World Press Photo
lawmman a dawng bawk.
Kum 2011 March thla aṭangin Syria ramah pawh mipui lungawi
lo chuan thawm an nei ṭan a.
Damascus khawpuia mipui lungawi lo kawng zawh chu na tawkin sawrkar chuan a
hmet mit a. Mahse mipui lungawi lo chuan ngawih zui mai an tum ta bik lo;
khawpui hrang hrangah an rawn er chhuak ta a. Hemi kum July thla-ah chuan sipai
tlanbo ṭhenkhatin Free
Syrian Army an din a, tih tak zetin sawrkar paihthlak tum chuan an do ta a ni.
Opposition-ho hi Sunni Muslim an nih
laiin rorel lai chu Alawites an ni. United Nations leh mi dang dang chhut danin
mi kum 2015 tawp lamah phei chuan mi 250,000 aṭanga 350,000 zet an thi tawh a. An ram chhuahsana raltlan
mi maktaduaih li zet niin ram pawna tlanchhe lo, mahni in leh lo tlansan si
maktaduaih sarih vel zet awma ngaih a ni bawk. An la buai dawn chauh a nih hmel
hle. Syria rama hel pawl hrang hrang, president paihthlak tumtute chu Saudi
Arabia leh Gulf ram tenau dangte chuan sum leh paiin an pui nghal vat a. A
lehlamah president ni lai Assad-a lamṭang
Iran, Russia, Hezbullah etc., te chuan ralthuam leh sipai hmangin Assad-a chu
an lo pui ve char char bawk. Hengte hi Syria sawrkar thlawptute chu an ni: al-Abbas, SR, ANG, PFLP-GC, JM, Sootoro, AAH, KSS, Houthis, Hezbollah, Iran, Russia te an ni ber.
Hengte hi Syria sawrkar
dotute leh an lamṭangte chu an ni bawk: FSA, Islamic Front, Ajnad al-Sham, Fastaqim Kama Umirt, ADF, al-Zenki movement, te bâkah hian an thurualpui midangte pawh
an la awm a, chungte chu: Alwiya
al-Furqan, Jaish al-Fatah, al-Nusra
Front, Ahrar
ash-Sham, Sham Legion, MWAA, JAAD te an ni. ISIL hi Syria sawrkar tan a hnawk viau naa a lehlamah sawrkar paihthlak
tumtu hel pawl dangte hi a do nasa a, hei hian sawrkar paihthlak tumna pawh a
tichak lo hle thung. Heng opposition party-te hi ram dang, USA, British,
France, Canada, Turkey, Australia, Jordan, Saudi Arabia, Qatar te hian pawn lam
aṭangin an lo pui reng bawk.
Syria
hmar lam Raqqa khawpuia inkulh, khawvel terrorist pâwl hausa ber leh thiltithei
ber ISIS-ho chuan Assad-a chu paihthlak an tum ve ngar ngar a. Assad-a
paihthlak tum ve tho hel pawl dangte nen erawh an inthurual thei lo. Israel
hmelma hlun Hamas-ho chuan Assad-a chu bang se an tih laiin Assad-a paihthlak
tum ve tho ISIS-ho chuan Hamas pawl te chu nuai chimih vek an tum thu an puang
dum dum mai. Lebanon-a inkhuar, Israel hmelma hlun Hezbollah-ho chuan Assad-a
chu sum leh pai mai bâkah sipai nen an ṭanpui reng bawk.
Syria
sawrkar hi a chak vak lo sa hrim hrim bawk nen, tunah phei chuan Damascus
khawpui leh a chhehvel, a ram hmun zaa ṭhena hmun 16 emaw chauh a thunun tawh a. A bâk zawng chu
hel pawl hrang hrangin an insem a ni ber.
Khawthlang
lam ramte chuan Assad-a chu bâng se tia amah paihthlak tumtute an ṭanpui fo laiin Assad-a tak chu an
khawih duh lem lo. USA chuan kum 2014 laihawl aṭangin Syria rama ISIS te chu thlawhna hmangin a bei tawh
a. He thu ka ziah lai kum 2015 December thla hi chuan vawi sangriat dawn lai a
bomb tawh a ni. Kum 2015 September 30 aṭangin Russia a rawn thawk ve ta a. Russia ngaih dan chuan
Assad-a paihthlak ringawt hian awmzia a nei lo. A aiawhtu tur mi ṭha dang an awm chuang lo va. Ani
hi a ban chuan buaina za khua a sei mai mai dawn niin an ngai a ni. Libya ramah
kum sawmli zet roreltu Gadaffi-a paihthlak a ni a. A aiawhtu midang, a ram pum
han uap zo tak taktu an awm thei si lo va, Libya ram chu tualchhung buaina
chhum-in a chim ta reng mai a nih khu. Khutiang ang khuan Syria ram pawh hi a
awm ve mai dawnin an hria a. Chu chu Libya ram leh Irag ram en hian a dik duh
hmel fû lehnghal! Hetia Russia rawn thawk chhuak ve hi chuan Assad-a paih-thlak
tum hel pawl tawh phawt mai kha chu USA ṭanrualpui pawh nise a rawn chhu hmiah hmiah mai a. A
thawm pawh a ring viau a ni. US puih hel pawlte hi an inngeih lo va, an rinawm
lo bawk. USA aṭanga
ralthuam leh hmanraw dang an dawnte chu hmelma beih nan hmang lovin ISIS-ho
hnenah emaw, hel pawl dangte hnenah emaw an hralh vel mai mai ṭhin a ni.
Turkey sawrkar chu a tir aṭanga Syria ram ngeih lo hrim hrim
an ni sa a. A bikin a ram chhim lam ram bung ṭhenkhat khu Syria hian a rawn chuh mai ang tih a hlau sa
tawh a. Chuvangin Assad-a chu bâng se,
tlêma a sangawi zawnpui theih tur miin a aiawh se a ti a ni. Hei bâkah
hian Syria hmar lama Turk mi awmte thlavang hauh a duhna lamah Syria nen hian
an thu a inhmu lo fo tawh bawk. Muslim ram ropui ber nih tum Iran chuan Turkey
ram khawsak dan hi a ngaithei lo va. President Assad-a chu Turkey sawrkar
inluling lutuk tur epna hmanraw pakhatah a duh avangin a ṭanpui lo thei lo a ni.
Middle East-a rorel tum ve deuh ran ṭhin Saudi Arabia chuan Iran lo
lian zel tur hi mut mawh hnar mawhah a lo nei ve bawk a. Kum 2015-a Iran
Nuclear Deal a han hlawhtlin tâkah phei kha chuan khawthlang ramho a rinna chu
a lo nêp ta hle mai a. A bikin US sawrkar lakah a lungawi lo lehzual a. Iran
chuan atom bomb nei thei mai dawna a hriat avangin Pakistan hnen aṭanga atom bomb siamsa lei dan tur
chu a ngaihtuah ta chung mai a ni. A fawhkai awm se an inkarah khuan indona
meipui a alh hluai thei reng bawk.
Tunhma, Saddam Hussein-a vanglaia
Middle East pa te chak Irag sawrkar lah chu America puihnain a nung ve hram
hram a ni ber a. A sipai neih ve chhunte lah chu training pawh nei ṭha mumal lo, US sipaihovin an
zirtir nial nuala indin ve mai kha an ni a, an tum a sâng lovin an rilru a
hniam em em mai a. Mahnia kawng han sât kaw zia-zang an ni si lo. ISIS sipaiin
Irag hmar lam khawpui lian Mosul an lâk pawh khan Irag sipai chu US ralthuam ṭha nei ṭhiau pawh singthum zet an ni; mahse ISIS sipai zariat lek
hmâ-ah khan an tlawm duai duai si.
A hun lâia ram chuh nachang hre lo Kurd-ho khu
an khawngaih-thlâk ngawt nia! Iran, Irag, Syria leh Turkey ramah te khuan tam
tak an awm a. A mihring ngaihtuah chuan sawrkar hran din tham zet an ni ve.
Mahse sawi tawh ang khan a hun laiin ram an chuh na tawk lo va, tikhuan ram bik
nei lovin an awm darh ta nuaih mai a nih khu. Tun tlaikhaw hnu-ah ram hran reh
tumin ṭan an ha la
sasawi teh naa a sâwt tawh si lo. British leh France-in Middle East an enkawl
lai, an duh duh dana ramri an siam mai mai lâi khan chuh nachang an hre lo a
ni. Heng an awmna ramte hian an ngeih vak lo deuh vek lehnghal. Saddam
Hussein-a phei kha chuan chemical weapon hmangin a suat ti tih tawh a. Turkey
phei khu chuan khawvel mitmei vêng lo se a ram aṭanga hnawh chhuah vek a duh awm e. USA lah hian duhsak
tak tak si lo khuan a hmelmate beihna hmanrua-ah hmangin ralthuam ṭha deuh deuh a pe a pe a. A
tâwpah a tuartu chu anmahni bawk khu an ni si.
Tunlai
Middle East buaina-ah pawh hian Kurd-ho khuan an tuar nasa ber awm e. Syria
hmar lama Kurd awmte chu ISIS-ho nen khuan an indo reng a. ISIS laka
tlanchhiain Turkey ram, an hmêlma ramah an tlanchhe lo thei si lo va, nunau an
khawngaihthlâk hle.
Hetia khawvelin Syria ram buai-na an
buaipui luih luih lai hian Middle East-a ram rethei ber Yemen ramah pawh a
rukin buaina a inmung reng a. A chhem alhtu awm se tualchhung buaina chu indona
puitlingah alh chhuak hluai thei reng a ni. Chutiang taka boruak ṭang chu a tawpa tawpah a alh
chhuak ta nge nge a. Khawvelin an han ngaihven ve meuh chuan a chhema han chhem
mih mai mai rual a ni tawh lo.
Middle East buaina khu a tâwp mai
dawnin a lang lo va. Chuvangin ziah zawh tak tak a awm thei lo. Buaina thar lo
chhuak zel mila ziah chhoh zel a ngaih dawn avangin laklawh deuh hian titawp
thut ila. A boruak awm dana zirin kan la chhunzawm zel ang chu. Hei aia
ngaihnawm zawka chhunzawm châkawm hian buaina dang a rawn chhuak thut thei reng
a ni.◊
Middle East buaina hian reh lam a pan maiin a rinawm loh
a. Reh ahnêkin a la punlun zel thei bawk. Arab-ho rilru sûkthlêk leh an
Islam-pui Aryan thlah Iran mite inerzia en pawh hian khu lai buaina khu chuti
mai maia reh chi a ni lo. Saudi Arabia leh Iran khu a tak tak chuan an indo
kher lo pawh a ni thei; an indo nasa hle pawh a ni thei. Indo lo pawh nise anni
pahnih inngeih lo lutukin khung lai vela an lamṭang an ṭanpui
dan leh an fuihpawrh dan enin thisen a la luang tam hle dawn tih hai rual a ni
lo.
Muslim mi thiam tam tak pawhin buaina lo chhuah chhan hi
an hai hauh lo va. Mahse tihngaihna an hre bik si lo a ni ber mai. Egypt Muslim
puithiam pakhat erawh chuan ISIS-ho nunrawng lutuk chuan Muslim tam tak
kristian-ah an inpek phah niin a sawi ve mauh bawk a. Ani ngaihdan chuan
ISIS-ho nuai chimih vat chu Muslim tam tak kristian-a inpe tur danna ṭha tak a ni.
Hetia Muslim ram an buai mup mup reng mai leh anmahni leh
anmahni an indo reng mai hi an hmelma kumhlun Israel tan chuan a lawmawm lam a
ni tih ila a dik awm e. Israel nuai bo vek duh ṭhiau ni mah se dawhkan khata rorel ho thei lêk lovin
anmahni leh anmahni an indo ṭhin
a. Chu chu Israel tan leh khawvel tân pawh hian a ṭha zaw phian zâwk awm e. Arab-ho khu ṭangrualin Israel khu an duh anga
nuai bo turin do ta chiam mai se chu Europe khawthlang ram engemaw zât leh USA
khuan an ngai ngam dawn miah lo va. Indona râpthlâk zawk a thleng lo vang tih a
hriat bik chiah loh a ni. Hetia hmêlma thuhmun pawh nei hlei thei lo khawpa
anmahni leh anmahni an indo hian indona râpthlâk zâwk awm thei tur kha a vêng
emaw, a dal emaw a ni a, Pathian remruatte pawh a lo ni reng mai thei asin tiin
ka rinthu liau liau hi huai deuhin kan sawi teh ang.
Comments
Post a Comment