Chhungkaw Ram Fan

Chhungkaw Ram Fan

Kum 2017 December 14, Nilaithawh]anni-ah Aizawl chhuahsanin Champhai lam panin kan pan a. Phaibawk-ah petrol cheng 1960/- man kan thun a, hmanhmawhna nei miah lovin kan tlan leh ta a ni.  Heng hun lai hi Champhai kawng chhiat vanglai kha a ni a. Kan motor lei thar Ford Figo chu khawngaihthlak nak nak tak a ni. Ni dang ang ni se khaw en laia lut ngei ngei tur kha zan dar 8:00 hnu lamah kan thleng chho va. Kawng chu a chhia tih hian a sawifiah zo lo. Keifang atanga Kawlhkulh te, Tuichang leh Khawzawl inkar te, Khawzawl atanga Champhai inkar te chu motor zawng a kal ve bawk a, kan ti lui hram hram a ni.

Zan dar 8:00 pelh hretah Pinehill Adventist Academy headmaster Zothanzauva Pachuau te in kan thleng a. Anni hian hneh taka min lo mikhualin chaw tui tak min lo hlui a. Hah a dam sawng sawng mai.

A tuk December 15 zing khawvar rualin Tiau lam kan pan leh ta a. Kan kalpui turte an tluan loh em avangin Mualkawiah kan lo hmuak a. Kei chu hawkdak hrim hrim tih takah ka tei kual a. Kan dinna kawng chhaka Presbyterian biak inah chuan ka han ]awng]ai a. }awng]ai tur an lo awm nual a; tlar hnung lam kawngkapui bulah ka han ]hu ngawi reng a ni.

Champhai leh Tiau inkar kawng tal chu a ]hat ve deuh kan han beisei a nia; a teuh lo ngei mai. Mahni motor kenga kan kal ta chu a inchhirawm rum rum zawk a ni. Dar riat pelh hretah Tiau kan thleng a. Samuela te kawtah ngaihtha takin motor kan dah a. Rei fe kan innghah hnu chhun dar 1:00-ah Tiau chhuahsanin Tahan khawpui lam chu kan pan ta vang vang mai a ni.

          Kan tlan tluang hle. Laituiah chaw kan ei a. Run luiah police-in min lo check a- Burma pawisa cheng 5000/- kan chawi a, min kaltir ve mai. Tiddim kan thlen chhoh chuan khua a thim bur tawh.

          Tluang taka tlan zelin Myanmar sana dar 10:00 bawr velah kan kal tumna Myohla chu kan thleng ta a ni.

          Nizan lama ka motor khalh kha ka chauh deuh avangin chumi zana kan mu chu ka mu kher mai. A tukah kan inkhawm nileng a. Thu an sawi tawi hlawm bawk a, inkhawm ninawm loh tak a ni.

          Ni 17, Sunday khawvar hmain ka harh a. A la thim deuh naa eitur zuar chu an lo awm nual tawh a. Kan duh tawk kan ei hnu-ah khaw hla zawk pan turin kan insiam ta a ni.

          Dar 9:10-ah Myanmar chhim lam tuifinriat bul lawk khaw lian tak Myongmya lam panin kan chhuak ta a. Kawng a tha bawk a, kan tlan chak ngei mai. Khua a tlem hle a; ramhnuai pilril deuh deuhah kan tlan kan tlan mai a ni.

 

                                                                Chhuah dawn tep

Chumi ni chuan kan tlan nileng chiang hle mai. Zan dar 6:45 bawr velah Pakokku District khawpui Pauk khua kan thleng a. Kawtthler lan dan a]ang ringawt chuan khaw lian ve pangngai tak a nih duh hmnel khawp mai. He khua-ah hian thil eiin kan ding zawk a. Eitur an nei tui hle. Chuta tanga kan kal leh chu a reh ta vawng vawng mai a. Motor dang tawh tur a vang a. Ramhnuai hlir a ni mai e.

Burma ram thawlzia kan sawi kan sawi mai a ni. A tuk dar 6:50 velah Pathein district-a Yekyi khua kan thleng a. An in leh lo bakah an kawtthler vel enin khaw lian ve pangngai tak a nih hmel hle. Lunglei khaw let, mihring nuaihkhat chuang hret awmna a ni. He khua a]anga darkar chanve kal velah hian Atouch khua a lo awm a. Ding lovin kan tlan zel a. Phaizawl hring dup mai a lo ni a; a mawi ngei mai.

Dar 10:00 pelh hretah kan tum ram Myaungmya chu kan thleng ta a. Kilometer 1135 vel tlan angah kan inngai a ni. Mahimi te inah kan innghat a. Chaw ei pawh a lo peih fel diam tawh. Chaw ei khamah kan han hahchawl te te a; tichuan ka nupui Thangzovi lehkha lo zir tawhna leh a lo khawhsak tawhna hmun; a lo sawi fo tawh thin chu kan fang kual ta a. A nawm pawh a lo nuam viau e.

          Ka nupui Zovi lo khawsak tawhna han hmuhpui chu a hlu ve hrim hrim a; lung te pawh a leng ve thei hial a ni. A tleirawl laia a sikul kalna te, an in hlui te, a lo tualchai tawhna mual te leh a lo bazaar fo tawhna kawtthler te chuan lung a tileng ve khawp mai.

          Hemi zan hian Mahimi te inah kan riak a. Zovi thiannu Boki te inah zanriah kan kil thung. Boki chuan Mizo tawng a hre thiam a, a tawng thiam vak lo. Sap tawngin kan inbia a; kan sawi tlem dun ngei mai.

          Ni 19, Thawhlehni zing khawvar rualin kan tho va. Tuifinriat kam hmun lar hmingthang Chaun Tha Beach lam panin kan tlan leh ta a ni. Ka rin aiin a lo hla a, darkar thum zet kan kal a nih chu. A hmun va thlen chuan a lo nuam hle mai tak a; kal fo theih ni se kal fo a chakawm khawp mai.

          Hlim taka chhungkua kan han inau nak nak te, tuifinriat tuifawn kan han dai thaih thaih mai te chu khawvelah hian a tluka nuam a awm chuang awm lo ve. Ka fate pahnih nui ri awr awr te, an au chel chul hriat te leh an tui dai in nuam ti hmel hmuh te chu khawvelah hian a nuam ber awm e.

 

                                                                    Chaun Tha Beach

          Chaun Tha Beach-ah hian darkar hnih chuang hret kan awm a. Yangoon lama kal leh kan duh si a, la kham lo tak chungin kan chhuahsan ta a ni.

          Yangoon lam panin kan tlan leh ta vang vang mai a. Motor kan chuang thui tawh si a; a hahthlak ngei mai. Kan chau deuh hnawp a ni. Kei chu mi hawkdak tih takah ka muhil phal lo. Henglai vel hi kan kal leh mai mai tawh dawn lo tih ka hre chiang a; chuvangin a ram leilung zawng zawng hi a chiang thei ang bera hmuh ka duh a ni.

          Zan dar sawm velah Yangoon kan thleng a. Seventh-day Adventist hmunpuiah kan innghat a. Kan riahna chu ka beisei aiin a nuam lo va; chuti chung chuan chhungkuaa kan han mu ho leh dal mai chu a hluin a ropui ngei mai. Zanah hian vanneihthak takin ka muhil ve thuai a; zingah pawh mut kham zanin ka tho; ka awm ngei mai.

          Ni 20, Nailaini zingah Asia khawmualpuiah pawh lar pha, Buddhist temple hmingthang, Shwedagon Pagoda kan va tlawh a. A lo ropui ngei mai.

                                                                       Shwedagon Pagoda

          He pagoda hi historian leh archaeologist te chuan kum zabi 6-na leh 10-na inkara Mon hnamho sak niin an sawi a. Thawnthua an sawi dan erawh chuan kum 2600 zet kal tawha sak kha niin khawvela Buddhist pagoda in chung mum zingah a upa ber a ni. 

          Hmun hrang hrangah thawhlawm bawm an hung a. Pawisa a tling hner hnur vek bawk. An income za zela eng zat nge an thawh ang tih leh keini ang hian in tinah an intuk ve thin em tih te chu kan hre pha lo va. Thawhlawm tlingkhawm erawh chu a tam viau a ni. Kan kal thla, December, 2017 atang hian ramdang atanga tlawhtu tan an ram pawisa Kyat 10,000 zel chawi a ngai tawh a. Keini erawhchu min hre hrang lo bawk a, kan lut tlang hmiah hmiah mai a ni.

          He temple hi a sang hle a. A bul ]hut a]anga a chung chhip sang ber chu meter 46 lai niin an sawi. A lu bial chho lai hi leirawhchana siam a nia; rangkachak tuiin an luan chhuak a; a eng tle sut mai. A chhip bawkah hian lunghlu 5448 leh ruby 2317 an dah a ni.  

          A ropui hle naa keini tan chuan a hlu lem lo ve. Kei phei chu a awm pawh ka awm rei peih vak lo. Zingkara kal kan ni naa mi an lo tam tawh hle a; kan awm mup mup mai. Thla pawh a lak hleih theih loh. Shwedagon Pagoda kan tlawh zo kan haw phei chuan park nuam zet mai hi kan hmu a. Hman deuh hleka len kual pawh a chakawm khawp mai. Thla erawh chu kan la hman hram e.

 

          Chawl khawmuang lovin Yangon thil hmingthang tak pakhat National Races Village, Union of Myanmar kan fang leh a. Hmun ropui tia sawi tur a ni lo naa fan a nuam a, mit pawh a tlai e. Myanmar rama hnam hrang hrangte eizawn dan leh an in sak dan a taka an entirna hmun a ni.

           

          Chhun chawfak a lo hun a, Yangon-a kan hmehriat awm ve chhun, Pune lam atanga kan lo hriat  Pi Muantei te inah chaw kan va ei ta a. Innel sa kan ni bawk a, nuam kan ti khawp mai. Kan tlai e. Pi Muantei in a]ang hian Junction City Mall-ah kan va kal a. A changkang a, a nawm pawh a nuam khawp mai. Mahse kan lei duhzawng a tam lo. Tin, a dawr a changkan tehlul nen mihring an tam lo khawp mai. An zawrh to hlawm avangin mi an tlem phah a nih te kan ring deuh rum rum a ni.

          Junction City Mall atanga kan haw chu khua a lo tlai deuh ruih tawh a. Kan thlen in lamah kan haw leh phawt a. Inkhawm zan te a lo nih avangin thil awm dan hriat ve hrim hrim nan tiin kan inkhawm ve a. Hmeichhia 18 leh mipa 10 kan inkhawm a. Chu chu Yangon-a Myanmar rama Seventh-day Adventist hmunpui bera Nilai zan inkhawm zat kan ni. Mihring an tlem hrim hrim tih hria ila.

          Inkhawm ban hian Mall dang lian zawkah kan kal leh a. Thil a lo tam zawk a, a tlawm zawk bawk a, kan duh zawng pawh kan hmu nual mai. Kei chuan khawpui ka fan apianga ka tih danin lehkhabu dawr lam ka pan chat a. Kawl ]awng deuh vek ni maia ka hriat laiin min hruaitu Pastor Bawla chuan sap tawng lehkhabu dahna min kawhhmuh nachang a hre hlauh va,  tichuan Yangon kal hriat reng nan Che Quavera chanchin (biography) ziahna ka lei a. Ka duh tawk viau mai.

Khawpui Thar Naypyitaw Lamah

Ni 21, zing khawvar rualin Yangon kan chhuahsan a. Kan kal tumna hi  Aizawl atanga Guwahati hmar lam khua Tezpur ang chen vel, kilometer 650 vel zet a ni a. Muangchang thei kan ni lo. Kal kawng chanve pelh hret Yangon atanga kilometer 396-a awm Myanmar khawpui thar Naypyitaw tlawh kual kan duh dawn avangin kan tlan ta char char mai a ni.

Naypyitaw chu chawhma dar 10-ah kan thleng a. Khawpui thar tih takah mihring an la tlem hle a. Kawtthlerte chu a reh vawng vawng mai a ni. An khawpui han ruahman dan vel erawh chu a ropui mai ni lovin a fel fai hle a; khawui nuam tak a la ni dawn tih hai rual a ni lo. Kawtthler a ngil a, a zau em em a; hmun thenkhatah phei chuan motor 20 inpelh theihna te a ni.

                                                     Naypyitaw Khawpui

                                                     

                                     Naypyitaw Khawpui

Naypyitaw khawpuiah hian eitur pawh a tam hle. Chawfakna tlak a ni. Amaherawhchu khawpui thar tih takah hmabak a la tam hle a. Khaw pangngai ang tak taka a awm hun tur chu hriat phak a la ni lo.

Shan State Lamah

Naypyitaw atang hian Shan State khawpui Taunggyi lam panin kan tlan ta ngar ngar mai a. Mihring an la thawl si a, ram palaileng kawngpui tha si-ah chak takin kan tlan a, ram a thain a mawi bawk nen; mit a tlai thei khawp mai. Phaizawl zau pui pui te, tlang sang tak tak te, mual pawng rem nawm hmel tak takte kan tlen pel zel a. Rilruin eng tikah mah kan kal nawn tawh lohna tur hmun han fan chu thil a chhui thui duh khawp mai.

Zan dar kua velah Taunggyi chu kan thleng a. He khua hi feet 4712 (Aizawl hi feet 3715 a ni) a sang a ni a, kum 2014 khan mihring 380,665 an awm a. Aizawl ai hian a lian hret tihna a nih chu. Kan thlenna tak hi Taunggyi khaw dai veng keltil deuh a ni a. A hmun erawh chu a rem nuam khawp mai. Motor a]anga kan chhuk chu a lo vawt ngang mai a. Phaizawl ram lum lam a]anga thleng chho hlim tan phei chuan vawt tak a ni. Kan thlen hian zan rei lam a ni tawh a. Chaw kan ei a, kan mu nghal deuh tawp mai a ni.

Ni 22, Friday zing khawvar hmain ka harh a. Zan a rei duh khawp mai. Chhuatah kan chhungkuain kan han mu ho leh dal chu a nuam ve mai mai hle. A vawt bawk a ni ang, kekawr leh jacket pawh ka phelh peih lo.

Khawvar rual hian khawvel thil mak zinga pakhat, dil chunga awm khaw pakhat, Inle Dil lam panin kan kal nghal a. A dil hming leh a khaw hming hi a inang a ni awm e. Rin aiin a lo hla a, dil a zau si a, ka hlau rilru khawp mai. He dilah hian khaw 80 a awm a, high sikul pawh paruk lai a awm an ti.

Dil tui chungah in an sa a; chu dilah chuan an zun leh ek zawng zawng a lut vek a. Chu dil tui vek chu an tlan leh a. Thil ei chu a tui lo deuh. Mitthi pawh dilah chuan an thlak mai thin niin an sawi. Dilah chuan kuang an thlak a. A lan chhuah loh nan lung an tawn bet a. Tin, kuang chu te reuh te tein an verh kua a. Chutah chuan sangha an lut a, kuang chhunga mitthi ruang chu an tlan a. An tlan zawh meuh chuan an lo lian tawh hle a; kuang a]ang chuan an chhuak thei ta lo va. Chu chu an man ta thin niten an sawi lehzel nia.

He dil hi a hmingthang bawk a, tlawhtu pawh a ngah mai. Kan awm chhung rei lo te-ah pawh mingo leh mihang hmuh tur an tam hle; kan haw lamin a kal tur kan tawk teuh bawk.

Inle Dil atang hian Shan state khawpui Taungngyi fang turin kan chhuak leh a. taungngyi chu rin aiin a lo pui a; mak kan ti ngei mai. Kan rin aiin a pui kan ti naa in leh lo ropuiah chuan Aizawl chu a tluk lo deuh niin a lang. Lirthei pawh a tamna hmunah kan kal a ni mai a, Aizawl te chu a tluk hauhin ka ring lo. Amaherawhchu an bazar leh an super market erawh chu a changkang ngang mai.

               Kan thlenna te chu an fel hle a; mi pawh an duat nangiang e. Mahse an chhangchhe em mai a, a inthlahrunawm zawk. Fahrah naupang an kawl nen naupang sawm leh pakhat an kawl a. An in a lian vak si lo va, duh aiin kan tawt. Chuvangin zan khat dang kan han riak leh tur chu ka huphurh tawh ngang mai a, theih ni se hmun danga riah ka chak hle. An fel viau lehnghal.

Taungngyi-ah hian Mizo chhungkua engemaw zat an lo awm ve a. Christmas te pawh an lo hmang ho ve thin a ni awm e. Mizo chhungkaw dangte erawh chu kan tlawh chhuak hman ta lo a ni.

Ni 23 Saturday zing dar kua velah Mandalay lam panin Taungngyi chu kan chhuahsan leh ta a. A lunglen thlak vung vung khawp mai. Kal kawngah thla la turin kan ding zauh zauh a. A ram mawizia leh nawmzia kan sawi kan sawi mai a ni.

  Kal kawng a thui tham bawk a, kan chau deuh hnawp mai. Tlangram nuam tak atangin phai khaw lum kan hnai thla hret hret a. Thingtlang kawng reh tak takte kan tlan tlang bawk a, lung a leng duh hle a ni. Ni tlak hmain Mandalay kan thleng thla a. Boruak pawh a lo lum hak mai. Kan thlenina kan innghah hmain Mandalay khawpuia Pagoda ropui tak kan en hmasa a. An sawi ang deuh chiah a ni mai e; pui tak a ni.

Hemi zan hian Methodist kohhran hmunpuiah kan riak a. A hmunhmaten a lo zir bawk a, hah a dam huai huai e.

Ni 24 Sunday zingah khaw fang turin kan chhuak nghal a. Maymyo khaw pangpar huan, Pyinoolwin en tumin kan chhuak a ni ber e. A hmun han thlen chuan a lo nuam ngei mai. Maymyo khua hi an hill station lar ve kha a ni a; lar awm pawh a lo ni. A boruak a nawm bakah a mawi em em a, kan dam sawng sawng mai.

          Maymyo hian ka kung a tileng ve tlat. Capt.Khuma thawnthu, Maymyo Sanapui tih kha college-ah kan zir thin a. Chuvang chuan han hmuh ve kha ka chak lehzual a ni. Maymyo sanapui chu kan hmu ta ngei a. Rilruin college kal lai a chhui kir a, ka lung te pawh a keng ve deuh roh thei.

Zanah Mandalay chu kan thleng leh a. kan vak chau deuh bawk a, mut a tui duh khawp mai.

December 25, Christmas chu Thawntanni a ni a; kan awmna khuain a zir lo bawk a, Christmas boruakin min chim lo kher mai. Zingkar hma fe-ah Mandalay tlanga pagoda ropui tak han kalin khawpui chu kan thlir kual a. Tiau chhum a zin nasat avangin duh ang chuan a hawi zau theih loh a, chuti chung chuan mit a tlai khawp mai.

Tlang atanga kan chhuk hian Siampahranga Kulh kan tlawh nghal a. Kulh ropui tak han tih tur chu a ni lo naa hmuhnawm tak chu a ni ve. A kulh chu dilin a hual chhuak put a. Kulh bang pawh a sangin a mawi khawp mai.

Siampahranga kul kan en zawh hian lei ropui lo, hmingthang em em si, U Bein Bridge an tih lam chu kan pan leh ta a. He lei hi thing hlir dawh a ni a. A thui si a, a ropui lo naa hmingthang awm pawh a ni e. Mandalay lalin a ral lehlamah ngaihzawng a nei a. Fur laiin a kal thei si lo va, tihian thing hlirin lei hi a dawhtir ta a ni an ti. AD 1849-ah an dawh tan a, kum 1851-ah an dawh zo. Ban 1086 a nei a. A thui zawng hi meter 1209 a ni. He lei hi thli leh tuilian dawl zo turin a kuala dawh a ni a. Chu chuan a timawi lehzual. Taungthaman Dil chunga dawh kai a ni.

U Bein lei kan tlawh zawh hian Mandalay khawlai engemaw chen kan fang leh a. Khawpui upa tawh tak a ni a, kawtthler vel pawh a nuam viau e. Kum 2007 khan mihring maktaduaih khat bawr vel awmin an hria a. An pung chak lutuk lo niin a lang.

An kawtthler a fai ang ve viau a; ruahmanna mumal tak nena duan niin a lang. Lirthei a tam ve viau naa a mihring tam lam ngaihtuahin Aizawl te ang chu a tluk kher lo vang. Eitur an siam tui thei hle bawk.

Chawhnu lamah Mandalay hi kan chhuahsan a. Mandalay atanga hla vak lo kilometer 130 a awm Monywa lam panin kan kal leh ta a. Tlai dar ruk velah kan thleng a. Union Solidarity and Development Party office-a an mikhual room-ah kan thleng a. Hah a dam sawng sawng mai.

Monywa-ah hian zankhat riakin a tuk zingah hmanhmawh lutuk lovin Tahan lam kan pan leh a. Budalin khua tlan pelin Chindwin lui kan kai a. Chindwin lui kama Kani khua-ah kan chawl a. Chindwin luiah te pawh kan zu chhuk a. Lui lian tak a nih avangin a kam zawl pawh a lo zau tham tawh a; buh leh balah intodelhna tham a ni.

          Kani-ah hian chaw kan ei a. Khaw lian vak lo tih takah mihring vei vak pawh an tlem hle. Kan chaw eina restaurant pawh te reuh te a ni. Kei phei chuan a ei pawh ka ei hlei thei lo. Kani khua atang hian khaw thlang lam panin kan kal leh ta a. Thingtlang kawng zim tak tak kan zawh a. A chang phei chuan tlangram hmun nuam tak takte kan fang pah bawk a. Chumi zawhah phaizawl rai nuam fahran mai hi a lo awm leh a. Nuam kan tiin hmuhnawm pawh kan ti khawp mai. Khaw te reuh te te kan tan tlang a. Chung khuate chu an hming pawh kan zawt hlawm lo. Thlai hmun an nei tha hlawm hle a. Tui an ngah hle bawk. Sawrkar system hian zir se ram hausa leh ding chhuak thuai thei an ni tih a lang reng mai.

Tlangramah kan lawn leh a. Kawng siam an awm avanga din zeuh zeuh nei mah ila rei min dal ngai lo. Tluang taka tlan zelin phaizawl nuam tak hi kan zu thleng leh a. Phaizawlah chuan hmar lam panin kan tlan ta  char char a. Kan vawikhat kalna a nih hlawm avangin a ram awm dan hrim hrim chu hmuhnawm kan ti ngei mai. Phaizawl chhak lamah chuan kham rang sang tak mai hi chhim leh hmar zawngin a inkham ruah mai a. Kilometer sawm chuang zet tur kan tlan hnu-ah pawh a la tawp thei lo.

Chawhnu her fe-ah Kalewa kan thleng a. Hei hi kum 2009 khan kan kal tawh a. Tahan atangin a hla tawh lo tih te kan hriat avangin mahni in thleng ang deuhthaw-ah kan inngai tawh a ni.

Tichuan dam takin chumi tlai chuan Myohla kan thleng a. Kan chhungkaw ram fan nuam tak leh hlimawm tak chu kan zawh tawp ta a ni.